Privredno pravo - Advokatska kancelarija Topić Banjaluka
Privredno pravo je široka oblast pravnih poslova, koja je još poznata i pod nazivom poslovno pravo, korporativno pravo, a ranije je bilo poznato pod nazivom trgovačko pravo ili trgovinsko pravo, dakle svi ovi termini u stvari označavaju istu granu prava. Govoreći u širem kontekstu, može se reći da u privredno pravo spadaju i bankarsko pravo, poresko pravo, carinsko pravo i druga srodna prava koja regulišu privredni život jedne zemlje.
Podjela privrednog prava
Uobičajena je podjela privrednog prava na slijedeće grane:
-
Korporativno ili kompanijsko pravo - ili statusno privredno pravo, je pravo koje uređuje pravni položaj privrednih subjekata i sadrži pravne norme kojima se uređuju pojam, vrste, uslovi osnivanja, postupak osnivanja, rad i prestanak privrednih društava
-
Poslovno pravo - obligaciono privredno pravo, kojim se regulišu međusobni privredno-pravni poslovi privrednih subjekata i koje sadrži pravne norme kojima se regulišu ugovori u privredi i hartije od vrijednosti.
Privredno statusno pravo čine pravila o vrstama privrednih subjekata, o nastanku (osnivanju) privrednih organizacija, o njihovim individualnim obilježjima, o pravnim načelima koja važe u njihovom poslovanju, o nadzoru nad njihovim radom, o finansijskom poslovanju, o finansijskom poslovanju i imovini privrednih organizacija, o upravljanju i poslovođenju privrednim organizacijama, o udruživanju i prestanku privrednih organizacija.
Dio o obligacionim odnosima koji imaju privrednopravni karakter može se dalje dijeliti na tri dijela: na dio o ugovorima u privredi (o prodaji robe, o građenju, o posredovanju, o trgovinskom zastupanju, o komisionu, o uskladištenju, o osiguranju, o drugim privrednim uslugama), na dio o bankarskim poslovima (kreditnim poslovima, depozitnim poslovima, bankarskim garancijama, akreditivima) i na dio o hartijama od vrijednosti (mjenica, ček, obveznica, teretnica, skladišnica, dionica).
Zbog naglog razvoja privrednih odnosa, koji naročito u poslednje vrijeme postaju sve složeniji, pravnih pravila koja ulaze u okvir privrednog prava ima već toliko da postoje mišljenja prema kojima iz privrednog prava treba izdvojiti neke nove grane prava: međunarodno privredno pravo, pravo industrijske svojine, saobraćajno pravo, bankarsko pravo, pravo osiguranja.
Privredno pravo, kao jedna od grana pravnog sistema, ne obuhvata kompletnu privredno-pravnu problematiku. Tradicionalno se neka pravna pravila kojima se regulišu odnosi u privredi izučavaju u određenim drugim granama prava. Tako, pravila o kažnjavanju za privredni kriminal ne ulaze u okvir privrednog prava. Privredno pravo sadrži pravila o tome kako treba da se ponaša privredna organizacija da ne bi odgovarala za neki privredni kriminal, a pravila o kažnjavanju za takva djela, ako ipak budu učinjena, spadaju u druge grane prava (krivično i upravno pravo).
S druge strane, određeni pravni odnosi smatraju se privredno-pravnim odnosima čak i ako u njima ne učestvuju privredni subjekti. To su odnosi čiji je privredni karakter tako naglašen da za svakog ko u njima učestvuje važe pravila koja spadaju u privredno pravo. Zato se može reći da je razgraničenje između privrednog prava i nekih drugih grana prava sa kojima privredno pravo ima određene veze prije stvar konvencije nego čistih teorijskih modela.
Vrlo su tijesne veze između privrednog prava i obligacionog prava ili šire posmatrano građanskog prava. Onaj dio privrednog prava koji obuhvata pravila kojima se uređuju poslovi prometa robe i usluga i bankarski poslovi nadovezuje se na obligaciono pravo. U obligaciono pravo ulaze opšta pravila o svim vrstama obligacionih odnosa kao pravila u ugovornim odnosima koji nemaju karakter privrednih poslova. Ta opšta pravila, npr. o obezbjeđenju ugovorne discipline, važe i kad su u pitanju privredni poslovi, ako za privredne poslove ne postoje posebna pravila.
U privredno pravo spadaju ona pravila koja se primjenjuju samo kad su u pitanju oni odnosi koji se smatraju privrednim poslovima, kao što je obezbjeđenje ugovorne discipline kroz zakonsko založno pravo u privrednim odnosima. Zbog toga se može reći da su pravila obligacionog prava lex generalis, a pravila privrednog prava lex specialis. Ukoliko u privrednom ugovornom pravu ne postoji pravilo za određeni slučaj, treba primijeniti odgovarajuće pravilo obligacionog prava. U zemljama u kojima postoji i građanski zakonik i trgovački zakonik, Francuska, Njemačka, građanski zakonik je subsidijarni izvor privrednog ugovornog prava.
Normiranje privrednog prava
Dva najznačajnija pravna akta kojima se normira statusno privredno pravo su:
-
Zakon o privrednim društvima - uređuju se oblici obavljanja privrednih djelatnosti i njihova registracija
-
Zakon o stečajnom postupku - uređuju se uslovi, način pokretanja i sprovođenja stečaja.
Osnovni cilj privrednog prava i kao grane prava i kao naučno-nastavne discipline, jeste da izučava one pravne norme kojima su regulisani pravni odnosi u našoj privredi. To praktično znači da Privredno pravo s jedne strane obuhvata norme koje se odnose na same subjekte, učesnike, privrednog prometa i privrede uopšte, a da s druge strane, obuhvata norme kojima je regulisana aktivnost, tj. privredno poslovanje tih subjekata.
Činjenica je da Privredno pravo predstavlja jednu od grana u okviru cjelokupnog pravnog sistema jedne zemlje. Samim tim, sasvim je razumljivo što između Privrednog prava na jednoj strani i izvjesnih drugih grana prava na drugoj strani postoje pojedine dodirne tačke, izvjesne veze. Te veze, proističu iz međusobne povezanosti mnogih pojava u privredi i društvu, iz privrednog sistema svake zemlje. Posebno postoje dodirne tačke između privrednog prava i građanskog prava, upravnog prava, međunarodnog privrednog prava, prava spoljne trgovine, saobraćajnog prava, prava industrijske svojine, radnog prava i Ekonomske politike, tj. Privrednog sistema.
Od svih navedenih grana prava najtješnja veza postoji između privrednog prava i građanskog prava. Ove veze predstavljaju rezultat činjenice da se privredno pravo najvećim dijelom razvilo baš iz građanskog prava. Velika većina pravnih normi u privrednom pravu ima imovinsko-pravni karakter. U doba nerazvijenih ekonomskih odnosa, pretežno naturalne, a ne robne robne privrede, svi imovinski odnosi u jednoj zemlji bili su uglavnom na jedinstven način regulisani građanskim pravom.
Razvoj prometa robe i novca doveo je do stvaranja privrednog prava kao posebne grane prava sa novim pravilima namijenjenim isključivo regulisanju trgovine, a ne svakodnevnih odnosa između građana. S druge strane, značaj koji privreda ima za svaku zemlju uslovio je i intervenciju države u privredi, pa samim tim i preuzimanje izvjesnih upravno-pravnih normi od strane privrednog prava. Neka pitanja imovinsko-pravne prirode regulisana su u privrednom pravu na sasvim drugačiji način nego u građanskom pravu kod niza ugovora.
Subjekti privrednog prava
Najznačajniji i najbrojniji subjekti privrednog prava su privredna društva ili preduzeća, odnosno pravna lica, koja privrednu aktivnost obavljaju kao stalnu djelatnost.
Subjekti privrednog prava su i fizička lica, preduzetnici koji obavljaju djelatnost u vidu stalnog zanimanja.
Neke karakteristike preduzeća, odnosno privrednih društava kako se danas nazivaju su:
-
preduzeće ima svojstvo pravnog lica
-
kod preduzeća do izražaja dolazi princip samostalnog upravljanja i rukovođenja
-
u svojoj privrednoj djelatnosti preduzeća istupaju samostalno, s tim da su dužna da svoju djelatnost obavljaju u skladu sa pozitivnim propisima
-
preduzeće je obavezno da izvršava određene finansijske obaveze prema društvenoj zajednici, a samostalno raspolaže ostvarenim dohotkom
-
ovlašćeni državni organi imaju pravo nadzora nad radom preduzeća
-
privredna društva ili preduzeća se mogu osnivati u svim granama privrede, u svim djelatnosima
-
privredna društva moraju voditi svoje poslovne knjige u skladu sa jedinstvenim kontnim planom itd.
Vrste privrednih organizacija
Razvijenost privrednog života i veoma različite vrste privredno-pravnih poslova dovode do toga da postoji i niz različitih privrednih organizacija. Međutim, sve ove različite vrste organizacija možemo da grupišemo prema dva osnovna kriterijuma: prema organizacionom obliku u kojem se osnivaju i prema privrednoj djelatnosti koju obavljaju.
Vrste privrednih organizacija prema organizacionom obliku. Privredne organizacije mogu se pojaviti u nekoliko raznih organizacionih oblika, i to kao:
-
preduzeća - privredna društva
-
radnje, kancelarije - preduzetničke radnje, preduzetnici
-
zadruge
-
banke
-
zavodi za osiguranje i reosiguranje
-
poslovna udruženja.
U principu, bez obzira na to u kojem je obliku osnovana, privredna organizacija može obavljati samo privrednu djelatnost, a ne i upravne funkcije, osim u slučajevima kada je to zakonom izričito predviđeno.
Vrste privrednih organizacija prema djelatnosti koju obavljaju. Klasifikacija djelatnosti Republike Srpske propisuje klasifikacije djelatnosti u Republici Srpkoj, a usklađena je sa propisima na nivou Bosne i Hercegovine, koja je opet usklađena sa međunarodnim klasifikacijama, odnosno sa Statističkom klasifikacijom ekonomskih djelatnosti u EU. Pored toga, klasifikacija djelatnosti uporediva je i sa Međunarodnim standardom industrijskih klasifikacija svih ekonomskih djelatnosti ISIC.
Klasifikacija djelatnosti je obavezan opšti standard koji se koristi pri evidentiranju, prikupljanju, obradi, analizi i objavljivanju podataka po djelatnostima značajnim za praćenje ekonomskih, socijalnih i demografskih kretanja u nekoj zemlji.
Klasifikacija djelatnosti sastoji se od četiri hijerarhijska nivoa koji su označeni na slijedeći način:
-
područje - označeno jednoslovnom abecednom šifrom - engleskog alfabeta
-
oblast - označeno dvocifrenom brojčanom šifrom
-
grana - označeno trocifrenom brojčanom šifrom i
-
razred - označeno četvorocifrenom brojčanom šifrom.
Advokatska kancelarija Topić Banjaluka usluge iz oblasti Privrednog prava
Advokatska kancelarija Topić Banjaluka vrši registraciju svih oblika privrednih društava definisanih Zakonom o privrednim društvima, takođe vršimo sve vrste statusnih promjena i izmjena kod postojećih društava.
Pored toga, vršimo i izradu i izmjene svih vrsta internih akata privrednih društava poput statuta, pravilnika, uputstava, odluka, rješenja i drugih internih akata, te pripremu istih za obradu od strane notara i registraciju kod nadležnog suda. Privredna društva osnivaju se osnivačkim aktom, koji ima formu ugovora o osnivanju, ako ga osniva više osnivača ili odluke o osnivanju, ako ga osniva jedan osnivač. Lica koja osnivaju privredno društvo su osnivači društva. Svi osnivači privrednog društva potpisuju osnivački akt.
Za potrebe svojih klijenata Advokatska kancelarija Topić Banjaluka sačinjava i priprema dokumentaciju u postupku pripajanja ili spajanja privrednih društava, spajanje privrednog društva u smislu zakona jeste spajanje uz pripajanje, spajanje uz osnivanje, kao i promjene oblika, smanjenje ili povećanje osnovnog kapitala.
Spajanje uz pripajanje jeste statusna promjena kojom jedno društvo prestaje da postoji bez likvidacije prenoseći drugom postojećem društvu cijelu svoju imovinu i obaveze u zamjenu za izdavanje akcija ili udjela akcionarima ili članovima društva prestalog spajanjem od društva sticaoca, a ako je potrebno i novčanu doplatu koja ne prelazi 10% nominalne vrijednosti tako izdatih akcija. Spajanje uz osnivanje jeste statusna promjena kojom dva ili više privrednih društava prestaju da postoje bez likvidacije prenoseći cijelu svoju imovinu i obaveze uz zamjenu za izdavanje od novog društva akcija ili udjela akcionarima ili članovima preostalog društva i ako je potrebno novčanu doplatu koja ne prelazi 10% nominalne vrijednosti tako izdatih akcija.
Pružamo usluge pokretanja likvidacionog ili stečajnog postupka, usluge zastupanja u tim postupcima, prijavu potraživanja u skladu sa zakonom. Dobrovoljna likvidacija privrednog društva sprovodi se u skladu sa zakonom kada društvo ima dovoljno finansijskih sredstava za pokriće svojih obaveza, a naročito ako prestanu da postoje prirodni i drugi uslovi za obavljanje djelatnosti, istekom vremena za koje je osnovano i ako tako odluče ortaci, članovi ili akcionari.
Advokatska kancelarija Topić Banjaluka zastupa klijente u sporovima u kojima su predmet mjenice, mjenične izjave, bankovne garancije, ugovorne kazne i drugi oblici pismenih garancija za novčana potraživanja.
Vodimo sve postupke pred poreskim organima Republike Srpske i Bosne i Hercegovine u pitanjima poreza na dobit, poreza na dohodak, poreza na imovinu, poreza na dodatnu vrijednost, akciza, carina i drugih poreza.
Advokatska kancelarija Topić Banjaluka ima dugogodišnje iskustvo u savjetovanju i zastupanju domaćih i stranih banaka, finansijskih institucija, osiguravajućih društava i drugih domaćih i stranih pravnih lica prilikom formiranja bankarskih institucija, osiguravajučih društava ili registracije privrednog društva na teritoriji BiH.
Kontaktirajte nas
Telefoni: 051/220-270
065-511-122
Zajednička advokatska kancelarija Topić
Advokati Ružica Topić i Srđan Štrkić
Braće Mažar i majke Marije 48
78 000 Banjaluka, RS, BiH
E-mail:
U slučajevima stranih ulaganja Advokatska kancelarija Topić Banjaluka savjetuje svoje klijente prilikom pripreme i izvođenja raznovrsnih koncesionih projekata u pogledu zakonske regulative, koncesionih naknada, poreskih opterećenja kao i svih drugih ekonomskih i pravnih pitanja koja su regulisana propisima entiteta i države BiH.
Advokatska kancelarija Topić Banjaluka vrši osnivanje i registraciju svih oblika privrednih društava definisanih Zakonom o privrednim društvima, takođe vršimo sve vrste statusnih promjena i izmjena kod postojećih društava.
