Zaštita prava radnika - Advokatska kancelarija Topić Banjaluka
Radni odnos je ispunjen pravima, obavezama i odgovornostima zaposlenog i poslodavca. Međutim, pravo se ne ostvaruje samo time što je nekim propisom ustanovljeno. Propis je apstraktno opšte pravilo koje djeluje pram svima, bezimeno. Da bi propis dopro do pojedinca potrebno je da se izvrši upojedinjavanje propisa na konkretan slučaj. Upojedinjavanje radnopravnih propisa vrši se odlukom kojom se apstraktno opšte pravilo ponašanja spušta na pojedinačni nivo.
Zakon o radu Republike Srpske
* Odredbe člana 179. stav 3. tačka 5) Zakona o radu ("Sl. glasnik RS", br. 1/2016 i 66/2018) prestale su da važe na osnovu Odluke US, broj: U-66/20 od 29. septembra 2021. godine, objavljene u "Sl. glasniku RS", br. 91/2021 od 12. oktobra 2021. godine.
Zaštita prava radnika
Član 198
O pravima i obavezama radnika iz radnog odnosa, u skladu sa zakonom, opštim aktom i ugovorom o radu, odlučuje poslovodni organ poslodavca (direktor) ili drugo lice određeno statutom ili aktom o osnivanju.
Ovlašćeno lice iz stava 1. ovog člana može, putem pismene punomoći, ovlastiti drugo poslovno sposobno lice da odlučuje o svim ili pojedinim pravima i obavezama iz radnog odnosa.
O pravima, obavezama i odgovornostima iz radnog odnosa odlučuje u pravnom licu nadležni organ kod poslodavca, odnosno lice utvrđeno zakonom ili opštim aktom poslodavca ili lice koje on ovlasti, kod poslodavca koji nema svojstvo pravnog lica, preduzetnik ili lice koje on ovlasti. Radni odnos je ispunjen pravima, obavezama i odgovornostima zaposlenog i poslodavca. Radni odnos je ispunjen pravima, obavezama i odgovornostima zaposlenog i poslodavca. Međutim, pravo se ne ostvaruje samo time što je nekim propisom ustanovljeno. Propis je apstraktno opšte pravilo koje djeluje pram svima, bezimeno. Da bi propis dopro do pojedinca potrebno je da se izvrši upojedinjavanje propisa na konkretan slučaj. Upojedinjavanje radnopravnih propisa vrši se odlukom kojom se apstraktno opšte pravilo ponašanja spušta na pojedinačni nivo.
Član 199
Radniku se u pisanom obliku dostavlja rješenje o ostvarivanju prava, obaveza i odgovornosti, sa obrazloženjem i poukom o pravnom lijeku.
O pravima, obavezama i odgovornostima zaposlenog odlučuje se rješenjem. Odlučivanje može otpočeti tek pošto se utvrde činjenice od značaja za primjenu relevantnog propisa. Pri tome se koriste različita dokazna sredstva, prije svega javne i druge isprave. Odlučivanje je misaoni proces u kome se činjenice podvode pod određeni propis da bi se izreklo pravo, odredila obaveza ili utvrdila odgovornost. Donošenje odluke je u nekim slučajevima obligatorno, na primjer, mirovanje radnog odnosa, porodiljsko odsustvo, otpremnina povodom otkaza zbog prestanka potrebe za radom i slično. U nekim slučajevima odlučivanje je fakultativno, na primjer, noćni rad, preraspodjela radnog vremena, udaljenje sa rada zbog pokrenutog krivičnog postupka, otkaz ugovora o radu i slično. U prvom slučaju riječ je o vezanoj, a u drugom o diskrecionoj odluci.
Odluka može biti pozitivna ili negativna, konstitutivna ili deklarativna. Pozitivna je kad se zahtjev usvaja, na primjer, odobrava se plaćeno odsustvo, određuju se troškovi prevoza ili se priznaje pravo na uvećanu zaradu. Negativna je odluka kada se zahtjev odbija, na primjer, ne priznaje se pravo na rad sa nepunim ili skraćenim radnim vremenom. Odluka je konstitutivna kad se pravo ili pravni odnos uspostavlja, mijenja ili gasi, na primjer, kada se određuje udaljenje sa rada, utvrđuje mirovanje radnog odnosa, odobrava neplaćeno odsustvo ili otkazuje ugovor o radu. Odluka je deklarativna kada se konstatuje da je neko pravo ili određeni pravni odnos nastao ili prestao, na primjer, da je otac stekao pravo da odsustvuje sa posla radi njege djeteta, da je radni odnos na određeno vrijeme prerastao u radni odnosa na neodređeno vrijeme, da je nastupilo udaljenje sa rada usljed pritvora, da je radni odnos prestao po sili zakona i slično. Sadržina i forma odluke podrazumijevaju donošenje rješenja koje ima određenu sadržinu i pisanu formu. Rješenje ima: uvod, izreku i obrazloženje.
Član 200
Radnik koji smatra da mu je poslodavac povrijedio pravo iz radnog odnosa može podnijeti pisani zahtjev poslodavcu da mu obezbijedi ostvarivanje tog prava.
Zahtjev iz stava 1. ovog člana može se podnijeti u roku od 30 dana od dana saznanja za povredu prava, a najdalje u roku od tri mjeseca od dana učinjene povrede.
Podnošenje zahtjeva za zaštitu prava u smislu stava 1. ovog člana ne odlaže izvršenje rješenja ili radnje protiv kojih je radnik podnio zahtjev za zaštitu prava, osim ako se radi o odbijanju radnika da radi na poslovima pri čijem obavljanju postoji neposredna opasnost po život ili teže narušavanje zdravlja radnika ili trećih lica.
Poslodavac je dužan da odluči o zahtjevu radnika u roku od 30 dana od dana dostavljanja zahtjeva, a ako u tom roku ne odluči, smatraće se da je zahtjev prihvaćen.
Član 201
Radnik koji smatra da mu je poslodavac povrijedio pravo iz radnog odnosa može da podnese prijedlog za mirno rješavanje radnog spora nadležnom organu ili tužbu nadležnom sudu za zaštitu tog prava.
Pravo na podnošenje prijedloga i tužbe nije uslovljeno prethodnim obraćanjem radnika poslodavcu za zaštitu prava.
Prijedlog za mirno rješavanje radnog spora radnik može da podnese u roku od 30 dana od dana saznanja za povredu prava, a najkasnije u roku od tri mjeseca od dana učinjene povrede.
Tužbu za zaštitu prava radnik može da podnese najkasnije u roku od šest mjeseci od dana saznanja za povredu prava ili dana učinjene povrede.
Tužbu iz stava 4. ovog člana radnik može da podnese ukoliko prethodno predmet spora nije riješen u postupku mirnog rješavanja spora kod nadležnog organa.
Pokretanjem postupka iz st. 3. i 4. ovog člana prekidaju se rokovi zastare.
Kontaktirajte nas
Telefoni: 051/220-270
065-511-122
Zajednička advokatska kancelarija Topić
Advokati Ružica Topić i Srđan Štrkić
Braće Mažar i majke Marije 48
78 000 Banjaluka, RS, BiH
E-mail:
Član 202
Nezavisno od postupka za zaštitu prava koji je pokrenuo kod poslodavca ili drugih nadležnih organa radnik se može obratiti inspektoru rada radi zaštite prava u roku od mjesec dana od dana saznanja za povredu prava, a najdalje u roku od tri mjeseca od dana učinjene povrede.
Član 203
Ako se istovremeno najmanje deset radnika ili najmanje 10% od ukupnog broja zaposlenih radnika obratilo poslodavcu za zaštitu prava iz radnog odnosa, poslodavac je dužan da zatraži i razmotri mišljenje sindikata ili savjeta radnika ako kod poslodavca nije uspostavljen sindikat.
Rad van radnog odnosa
Privremeni i povremeni poslovi
Član 204
Za obavljanje poslova koji su po svojoj prirodi takvi da ne traju duže od 90 radnih dana u kalendarskoj godini i da ne predstavljaju poslove za koje se zaključuje ugovor o radu poslodavac može da zaključi ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova sa:
1) nezaposlenim licem
2) radnikom koji radi nepuno radno vrijeme - do punog radnog vremena
3) članom omladinske ili studentske zadruge, u skladu sa posebnim propisima
4) korisnikom starosne penzije.
Ugovor iz stava 1. ovog člana zaključuje se u pisanom obliku.
Ugovor o djelu
Član 205
Poslodavac može sa određenim licem da zaključi ugovor o djelu radi obavljanja poslova koji su van djelatnosti poslodavca, a koji imaju za predmet samostalnu izradu ili opravku određene stvari, samostalno izvršenje određenog fizičkog ili intelektualnog posla.
Ugovorom iz stava 1. ovog člana između izvršioca posla i poslodavca uspostavlja se građansko-pravni odnos u smislu propisa o obligacionim odnosima i zaključuje se u pisanom obliku.
Poslodavac može sa određenim licem da zaključi ugovor o djelu radi obavljanja poslova koji su van djelatnosti poslodavca, a imaju za predmet samostalnu izradu ili opravku određene stvari, samostalno izvršenje određenog fizičkog ili intelektualnog posla. Predmet ovog ugovora su poslovi van djelatnosti poslodavca, za razliku od predmeta ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova, koji su uglavnom iz djelatnosti poslodavca. Pri određivanju predmeta ugovora, primarni značaj ima djelo a ne posao kojim ono nastaje. Kod djela je bitan rezultat rada, a ne sam rad.
Zato iz ovog ugovora izviru obligacije cilja, a ne obligacija sredstva. Za njih je svojstveno stvaranje, dakle, izrada ili opravka određene stvari, odnosno izvršenje cjelovitog fizičkog ili intelektualno posla. Stvaranje djela mora da bude samostalno, a to podrazumijeva lične sposobnosti djelatnika. Njega u izvršenju ugovorne obaveze ne može da zamijeni drugo lice. Predmet ovog ugovora može biti i predmet klasičnog ugovora o djelu iz člana 600-629. Zakona o obligacionim odnosima, odnosno njegovih derivata, kao što su ugovor o građenju i ugovor o prevozu, ali i sve što može biti predmet ugovora o stvaranju autorskog djela, pisanog, govornog, dramskog, muzičkog, koreografskog, slikarskog, vajarskog i dr, po Zakonu o autorskom pravu i srodnim pravima. Rad po takvom ugovoru spada u intelektualne poslove. Trajanje rada na ovom ugovoru nije zakonski ograničeno, kao trajanje rada po ugovoru o obavljanju privremenih ili povremenih poslova. Otuda, rad traje dok se ne izradi, odnosno popravi određena stvar, odnosno dok se ne okonča određeni fizički ili intelektualni posao.
Ugovor o stručnom osposobljavanju i usavršavanju
Član 206
Poslodavac može da zaključi ugovor o stručnom osposobljavanju sa licem radi obavljanja pripravničkog staža, odnosno polaganja stručnog ispita kad je to zakonom, odnosno drugim propisom predviđeno kao poseban uslov za samostalan rad u struci.
Rad po ugovoru iz stava 1. ovog člana računa se u radno iskustvo kao uslov za rad na određenim poslovima.
Poslodavac može da zaključi ugovor o stručnom usavršavanju sa licem koje želi da se stručno usavrši i stekne posebna znanja i sposobnosti za rad u svojoj struci, odnosno da obavi specijalizaciju, za vrijeme utvrđeno programom usavršavanja, odnosno specijalizacije.
Poslodavac može licima iz stava 1. ovog člana da obezbijedi novčanu naknadu i druga prava, u skladu sa zakonom, opštim aktom ili ugovorom o stručnom osposobljavanju i usavršavanju.
Novčana naknada iz stava 3. ovog člana ne smatra se platom u smislu ovog zakona.
Ugovori iz st. 1. i 2. ovog člana zaključuju se u pisanom obliku.
Ugovor o dopunskom radu
Član 207
Radnik koji je zaključio ugovor o radu s punim radnim vremenom može, bez saglasnosti poslodavca, zaključiti ugovor o radu sa drugim poslodavcem za rad do polovine punog radnog vremena pod uslovom da se radno vrijeme radnika kod tih poslodavaca vremenski ne podudara i da se ne radi o obavljanju poslova iz člana 167. ovog zakona.
Ugovorom o dopunskom radu utvrđuje se pravo na novčanu naknadu i druga prava i obaveze po osnovu rada.
Ugovor iz stava 1. ovog člana zaključuje se u pisanom obliku.
Organizacije radnika i poslodavaca
Savjet radnika
Član 208
Kod poslodavca koji zapošljava najmanje 15 radnika, radnici mogu uspostaviti savjet radnika, u skladu sa zakonom.
Savjet radnika daje mišljenje i učestvuje u odlučivanju o ekonomskim i socijalnim pravima i interesima radnika na način i pod uslovima utvrđenim zakonom i opštim aktom.
Savjet radnika može postojati samo u radnim sredinama sa više od 15 radnika. Tamo, dakle, gdje ima najmanje 16 zaposlenih. Pošto se broje samo zaposleni, ne računaju se oni koji rade po ugovoru kojim se ne zasniva radni odnos. S druge strane, zaposleni se broje bez obzira na to da li su u radnom odnosu na neodređeno ili određeno vrijeme ili im radni odnos miruje. Djelokrug savjeta, kao i broj, mandat, način izbora ili razrješenja njegovih članova, utvrđuje se kolektivnim ugovorom. Prava iz radnog odnosa u cjelini spadaju u kategoriju ekonomskih i socijalnih prava, a kolektivno pregovaranje, zaključenje kolektivnih ugovora, zaštita na radu, zarada, naknada zarade i druga lična primanja u njihovom su središtu. Savjet radnika izjašnjava se o ovim pitanjima davanjem mišljenja ili učešćem u pripremanju odluke, na način i pod uslovima utvrđenim zakonom i opštim aktom.
Osnivanje sindikata i udruženja poslodavaca
Član 209
Radnici imaju pravo da po svom slobodnom izboru organizuju sindikat i da se u njega učlanjuju, u skladu sa statutom i pravilima sindikata.
Poslodavci imaju pravo da po svom slobodnom izboru organizuju odgovarajuća udruženja poslodavaca i da se u njih učlanjuju, u skladu sa statutom i pravilima tih udruženja.
Sindikat i udruženja poslodavaca osnivaju se bez ikakve prethodne saglasnosti bilo kog organa vlasti.
Član 210
Radnici, odnosno poslodavci slobodno odlučuju o svom istupanju iz sindikata, odnosno iz udruženja poslodavaca.
Član 211
Poslodavcima i udruženjima poslodavaca, kada djeluju u svoje ime ili putem drugog lica, člana ili predstavnika, zabranjeno je da se miješaju u organizovanje i rad sindikata, ili da, uz davanje materijalne ili druge podrške sindikatu, kontrolišu njegov rad.
Sindikatu, kada djeluje u sopstveno ime ili putem drugog lica, člana ili predstavnika, zabranjeno je da se miješa u organizovanje, rad i upravljanje udruženjem poslodavaca.
Član 212
Zakonita djelatnost sindikata i udruženja poslodavaca ne može se trajno niti privremeno zabraniti.
Sindikalne organizacije i udurženja poslodavaca upisuju se u registar sindikalnih organizacija, koji propisuje i vodi ministarstvo nadležno za poslove rada (u daljem tekstu: ministarstvo).
Uslovi za rad sindikata
Član 213
Poslodavac je dužan da sindikatu omogući djelovanje u skladu sa njegovom ulogom i zadacima, statutom, programom i međunarodnim konvencijama o radu, i to:
1) da pokreće inicijative, podnosi zahtjeve i prijedloge i da zauzima stavove od značaja za materijalni, ekonomski i socijalni položaj radnika;
2) da se mišljenja i prijedlozi sindikata razmotre prije donošenja odluke od značaja za materijalni, ekonomski i socijalni položaj radnika i da se u odnosu na njih opredijeli.
Član 214
Poslodavac je dužan da sindikatu obezbijedi tehničko-prostorne uslove za njegovo djelovanje, u skladu sa prostornim i finansijskim mogućnostima, kao i da mu omogući pristup podacima i informacijama neophodnim za obavljanje sindikalnih aktivnosti.
Član 215
Predstavnicima sindikata mora se omogućiti odsustvovanje sa posla radi prisustvovanja sindikalnim sastancima, konferencijama, sjednicama i kongresima i radi osposobljavanja na kursevima i seminarima.
Predstavnicima sindikata obezbjeđuje se pristup svim radnim mjestima kod poslodavca kad je to potrebno za obavljanje njihove funkcije, osim radnim mjestima pod posebnim režimom zaštite u skladu sa posebnim propisom.
U slučaju potrebe ubiranja sredstava solidarnosti, predstavnici radnika koje sindikat za to ovlasti imaju pravo da ovu aktivnost obavljaju u odgovarajućim prostorijama ili pogonima poslodavca.
Predstavnicima sindikata dozvoljeno je da ističu obavještenja sindikata u prostorijama poslodavca na mjestima koja su pristupačna radnicima.
Predstavnicima sindikata dozvoljava se da koriste najmanje dva sata mjesečno u toku radnog vremena za sastanke u preduzeću i dva sata sedmično za ostale sindikalne aktivnosti.
Poslodavac je dužan da predstavnicima sindikata dozvoli da radnicima dostavljaju informacije, biltene, publikacije, letke i druga dokumenta sindikata.
Dozvoljen je slobodan pristup vanjskim sindikalnim predstavnicima u organizaciju sindikata organizovanu kod poslodavca, s tim da te aktivnosti i posjete budu ranije najavljene poslodavcu.
Aktivnosti sindikata vrše se tako da ne idu na štetu redovnog funkcionisanja poslodavca i radne discipline.
Član 216
Poslodavac je na pisani zahtjev sindikata dužan obezbijediti obračun i uplatu sindikalne članarine obustavom iznosa članarine iz plata radnika - članova sindikata prilikom svake isplate plate na osnovu pisane izjave, odnosno dostavljene potpisane sindikalne pristupnice radnika.
Reprezentativnosti sindikata
Član 217
Sindikat se smatra reprezentativnim:
1) ako je osnovan i djeluje na načelima sindikalnog organizovanja i djelovanja;
2) ako je nezavisan od organa vlasti i poslodavaca;
3) ako se finansira pretežno iz članarine i drugih sopstvenih izvora;
4) ako ima potreban broj članova na osnovu pristupnica u skladu sa čl. 219. i 220. ovog zakona;
5) ako je upisan u registar u skladu sa zakonom i drugim propisima.
(2) Prilikom utvrđivanja reprezentativnosti na osnovu broja članova, ukoliko je radnik član više sindikata, u obzir se uzima samo posljednja potpisana pristupnica sindikatu.
U slučaju da na odgovarajućem nivou organizovanja djeluje samo jedan sindikat, smatra se da je isti reprezentativan, bez obzira na broj članova koje okuplja.
Član 218
Reprezentativnim sindikatom kod poslodavca smatra se svaki sindikat koji ispunjava uslove iz člana 217. stav 1. ovog zakona i u koji je učlanjeno ne manje od 20% zaposlenih od ukupnog broja zaposlenih kod poslodavca.
Član 219
Reprezentativnim sindikatom u području, oblasti ili grani smatra se svaki sindikat koji ispunjava uslove iz člana 217. ovog zakona i u koji je učlanjeno ne manje od 10% od ukupno zaposlenih u području, oblasti ili grani.
Reprezentativnim sindikatom na nivou Republike smatra se sindikat koji ispunjava uslove iz člana 217. stav 1. t. 1), 2), 3) i 4) ovog zakona i u koji je učlanjeno ne manje od 5% od ukupno zaposlenih u Republici u najmanje tri područja, oblasti i grane, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku.
Kontaktirajte nas
Telefoni: 051/220-270
065-511-122
Zajednička advokatska kancelarija Topić
Advokati Ružica Topić i Srđan Štrkić
Braće Mažar i majke Marije 48
78 000 Banjaluka, RS, BiH
E-mail:
Reprezentativnosti udruženja poslodavaca
Član 220
Udruženje poslodavaca smatra se reprezentativnim:
1) ako je upisano u registar u skladu sa zakonom;
2) ako ima potreban broj zaposlenih kod poslodavaca - članova udruženja poslodavaca u skladu sa članom 221. ovog zakona.
U slučaju da na odgovarajućem nivou organizovanja djeluje samo jedno udruženje poslodavaca, smatraće se da je isto reprezentativno, bez obzira na broj zaposlenih kod poslodavaca - članova udruženja.
Član 221
Reprezentativno udruženje poslodavaca u smislu ovog zakona smatra se udruženje poslodavaca koje ispunjava uslove iz člana 220. stav 1. ovog zakona i u koje je učlanjeno ne manje od 10% poslodavaca od ukupnog broja poslodavaca u području, oblasti ili grani, na nivou Republike, pod uslovom, da ti poslodavci zapošljavaju ne manje od 10% zaposlenih od ukupnog broja zaposlenih u području, oblasti ili grani na nivou Republike.
Utvrđivanje reprezentativnosti sindikata i poslodavca
Član 222
Reprezentativnost sindikata kod poslodavaca utvrđuje poslodavac u prisustvu predstavnika zainteresovanih sindikata, u skladu sa ovim zakonom.
Sindikat može da podnese zahtjev za utvrđivanje reprezentativnosti Odboru za utvrđivanje reprezentativnosti sindikata i udruženja poslodavaca (u daljem tekstu: Odbor):
1) ako mu nije utvrđena reprezentativnost u smislu stava 1. ovog člana u roku od 15 dana od dana podnošenja zahtjeva;
2) ako smatra da reprezentativnost sindikata nije utvrđena u skladu sa ovim zakonom.
Reprezentativnost iz stava 2. ovog člana na prijedlog Odbora utvrđuje ministar.
Član 223
Reprezentativnost sindikata za teritoriju Republike, odnosno u području, oblasti ili grani i reprezentativnost udruženja poslodavaca na nivou Republike, odnosno području, oblasti ili grani utvrđuje ministar na prijedlog Odbora, u skladu sa ovim zakonom.
Član 224
Odbor čine po tri predstavnika Vlade Republike Srpske (u daljem tekstu: Vlada), reprezentativnog sindikata i reprezentativnog udruženja poslodavaca koji imaju najveći broj članova, koji se imenuju na četiri godine.
Predstavnike Vlade imenuje Vlada na prijedlog ministra, a predstavnike sindikata i udruženja poslodavaca imenuju reprezentativni sindikati i udruženje poslodavaca organizovanih na nivou Republike.
Administrativno-stručne poslove za Odbor obavlja ministarstvo.
Članstvo u Odboru po pravilu će odražavati ravnopravnu zastupljenost polova.
Član 225
Zahtjev za utvrđivanje reprezentativnosti u smislu člana 222. stav 1. ovog zakona sindikat podnosi poslodavcu.
Uz zahtjev se podnosi dokaz o ispunjavanju uslova reprezentativnosti iz člana 217. stav 1. t. 4) i 5).
Član 226
Zahtjev za utvrđivanje reprezentativnosti u smislu čl. 217. i 220. ovog zakona sindikat, odnosno udruženje poslodavaca podnosi Odboru.
Uz zahtjev se podnosi dokaz o ispunjavanju uslova reprezentativnosti iz čl. 217, 218, 220. i 221, te izjava lica ovlašćenog za zastupanje sindikata, odnosno poslodavca o broju članova.
Ukupan broj zaposlenih i poslodavaca na teritoriji Republike, odnosno u području, oblasti ili grani utvrđuje se na osnovu podataka Zavoda za statistiku, odnosno drugog organa koji vodi odgovarajuću evidenciju.
Ukupan broj zaposlenih kod poslodavca utvrđuje se na osnovu potvrde poslodavca.
Poslodavac je dužan da na zahtjev sindikata izda potvrdu o broju zaposlenih.
Postupak za utvrđivanje reprezentativnosti sindikata
Član 227
U postupku utvrđivanja reprezentativnosti sindikata kod poslodavca učestvuju i predstavnici sindikata osnovanih kod poslodavca.
O zahtjevu iz člana 222. ovog zakona poslodavac odlučuje rješenjem na osnovu podnijetih dokaza o ispunjavanju uslova reprezentativnosti, u roku od 15 dana od dana podnošenja zahtjeva.
Član 228
Odbor utvrđuje da li su zahtjev i dokazi podnijeti u skladu sa članom 225. ovog zakona.
Podnosilac zahtjeva dužan je da na zahtjev Odbora dostavi i pristupnice sindikatu, odnosno sporazume i druge dokaze o pristupanju poslodavaca udruženju poslodavaca.
Podnosilac zahtjeva dužan je da u roku od 15 dana otkloni nedostatke, ako uz zahtjev nisu podnijeti dokazi iz člana 225. ovog zakona.
Zahtjev se smatra urednim i blagovremenim ako podnosilac zahtjeva otkloni nedostatke u roku utvrđenom u stavu 3. ovog člana.
Odbor može raditi i usvajati prijedlog ako je na sjednici prisutno najmanje dvije trećine ukupnog broja članova Odbora.
Odbor usvaja prijedlog većinom glasova od ukupnog broja članova Odbora.
Ako Odbor ne dostavi odgovarajući prijedlog u odgovarajućem roku, a najkasnije u roku od 30 dana od dana podnošenja zahtjeva, ministar može da odluči o zahtjevu i bez prijedloga Odbora.
Član 229
Ministar na prijedlog Odbora donosi zaključak o odbacivanju zahtjeva:
1) ako je sindikat kod poslodavca podnio zahtjev prije podnošenja zahtjeva za utvrđivanje reprezentativnosti poslodavcu, odnosno prije isteka roka iz člana 222. stav 2. ovog zakona;
2) ako podnosilac zahtjeva ne otkloni nedostatke u roku utvrđenom u članu 228. stav 3. ovog zakona.
Član 230
Ministar donosi rješenje o utvrđivanju reprezentativnosti sindikata, odnosno udruženja poslodavaca, na prijedlog Odbora, ako su ispunjeni uslovi utvrđeni ovim zakonom.
Rješenje iz stava 1. ovog člana donosi se u roku od 15 dana od dana podnošenja zahtjeva, odnosno od dana otklanjanja nedostataka u smislu člana 228. stav 3. ovog zakona.
Ministar donosi rješenje o odbijanju zahtjeva, na prijedlog Odbora, ako sindikat, odnosno udruženje poslodavaca ne ispunjava uslove reprezentativnosti utvrđene ovim zakonom.
Protiv rješenja iz st. 1. i 3. ovog člana može se pokrenuti upravni spor.
Član 231
Ministar može da zahtijeva od Odbora preispitivanje prijedloga o utvrđivanju reprezentativnosti, u roku od osam dana od dana dostavljanja prijedloga, ako ocijeni da nisu utvrđene sve činjenice bitne za utvrđivanje reprezentativnosti.
Odbor je dužan da se izjasni o zahtjevu iz stava 1. ovog člana i dostavi konačan prijedlog ministru u roku od tri dana od dana dostavljanja zahtjeva za preispitivanje prijedloga Odbora.
Ministar je dužan da postupi po prijedlogu iz stava 2. ovog člana i donese rješenje u smislu člana 230. ovog zakona.
Član 232
Postupak za utvrđivanje reprezentativnosti sindikata i udruženja poslodavaca sprovodi se u skladu sa odredbama Zakona o opštem upravnom postupku.
Preispitivanje i utvrđivanje reprezentativnosti
Član 233
Sindikat, poslodavci i udruženje poslodavaca mogu podnijeti nakon godinu dana zahtjev za preispitivanje utvrđene reprezentativnosti ukoliko smatraju da su promijenjene činjenice na osnovu kojih je utvrđena reprezentativnost.
Preispitivanje reprezentativnosti sindikata kod poslodavca, utvrđene rješenjem poslodavca, odnosno ministra, pokreće se na zahtjev poslodavca ili na zahtjev drugog sindikata kod tog poslodavca. Zahtjev za preispitivanje može podnijeti i granski sindikat (sindikat višeg nivoa) u koji je učlanjen sindikat kod poslodavca.
Zahtjev za preispitivanje reprezentativnosti sindikata na nivou Republike, grane ili djelatnosti može da podnese sindikat osnovan na istom nivou sindikata čija reprezentativnost se preispituje.
Zahtjev za preispitivanje reprezentativnosti udruženja poslodavaca na nivou Republike, područja, oblasti ili grane može da podnese udruženje poslodavaca osnovano na nivou udruženja poslodavaca čija reprezentativnost se preispituje.
Član 234
Zahtjev za preispitivanje reprezentativnosti sindikata osnovanog na nivou poslodavca podnosi se poslodavcu kod kojeg je osnovan sindikat.
U zahtjevu se navodi naziv sindikata, broj akta o registraciji, razlozi zbog kojih se zahtijeva preispitivanje reprezentativnosti i dokazi koji na to ukazuju.
Poslodavac je dužan da u roku od osam dana od dana prijema zahtjeva isti dostavi sindikatu čija reprezentativnost se preispituje radi dokazivanja postojeće reprezentativnosti u skladu sa ovim zakonom.
Sindikat je dužan da u roku od 15 dana od dana prijema zahtjeva iz stava 3. ovog člana dostavi poslodavcu dokaze o ispunjavanju uslova reprezentativnosti.
O osnovanosti zahtjeva iz stava 1. ovog člana u roku od 30 dana od dana podnošenja odlučuje poslodavac.
Član 235
Zahtjev za preispitivanje reprezentativnosti sindikata, odnosno udruženja poslodavaca na nivou Republike, područja, oblasti ili grane podnosi se Odboru i sadrži nivo osnivanja, broj akta o registraciji i dokaze koji na to ukazuju.
Odbor je dužan u roku od 15 dana od dana prijema zahtjeva isti dostaviti sindikatu, odnosno udruženju poslodavaca čija reprezentativnost se preispituje radi dokazivanja postojeće reprezentativnosti u skladu sa ovim zakonom.
Sindikat, odnosno udruženje poslodavaca dužni su da u roku od 30 dana od dana prijema zahtjeva od strane Odbora dostave dokaze o ispunjavanju uslova reprezentativnosti.
O osnovanosti zahtjeva iz stava 1. ovog člana, na prijedlog Odbora, odlučuje ministar.
Član 236
Rješenje o reprezentativnosti i o gubitku reprezentativnosti sindikata na nivou Republike, područja, oblasti ili grane, kao i rješenje o reprezentativnosti i o gubitku reprezentativnosti udruženja poslodavaca, objavljuje se u “Službenom glasniku Republike Srpske".
Član 237
Reprezentativni sindikat i reprezentativno udruženje poslodavaca, u skladu sa ovim zakonom imaju:
1) pravo na kolektivno pregovaranje i zaključivanje kolektivnog ugovora na odgovarajućem nivou;
2) pravo na učešće u rješavanju kolektivnih radnih sporova;
3) pravo na učešće u radu tripartitnih i multipartitnih tijela na odgovarajućem nivou i
4) druga prava u skladu sa zakonom.
Kolektivni ugovori
Sadržina i oblik kolektivnog ugovora
Član 238
Kolektivnim ugovorom, u skladu sa zakonom i drugim propisom, uređuju se prava, obaveze i odgovornosti iz radnog odnosa, postupak izmjena i dopuna kolektivnog ugovora, međusobni odnosi učesnika kolektivnih ugovora i druga pitanja od značaja za uređivanje odnosa između radnika i poslodavaca.
Kolektivni ugovor zaključuje se u pisanom obliku.
Vrste kolektivnih ugovora
Član 239
Kolektivni ugovor se zaključuje kao opšti, posebni i kolektivni ugovor kod poslodavca.
Opšti kolektivni ugovor i posebni kolektivni ugovor za određeno područje, oblast ili granu, u skladu sa posebnim propisom o klasifikaciji djelatnosti, zaključuju se za teritoriju Republike.
Učesnici u zaključivanje kolektivnih ugovora
Član 240
Opšti kolektivni ugovor zaključuju: Vlada Republike Srpske, reprezentativno udruženje poslodavaca i reprezentativni sindikat, osnovani za teritoriju Republike.
Posebni kolektivni ugovor za određeno područje, oblast ili granu zaključuju reprezentativno udruženje poslodavaca i reprezentativni sindikat osnovani za područje, oblast ili granu na teritoriji Republike.
Posebne kolektivne ugovore za republičku upravu, društvene djelatnosti i javne službe zaključuju Vlada Republike Srpske i reprezentativni sindikati grana i djelatnosti.
Kolektivni ugovor kod poslodavca zaključuju poslodavac i reprezentativni sindikati kod poslodavca.
Član 241
Ako nijedan od sindikata, odnosno nijedno od udruženja poslodavaca ne ispunjava uslove reprezentativnosti u smislu ovog zakona, sindikati odnosno udruženja poslodavaca mogu zaključiti pisani sporazum o udruživanju radi ispunjavanja uslova reprezentativnosti utvrđenih ovim zakonom i učestvovanja u zaključivanju kolektivnog ugovora.
Pregovaranje i zaključivanje kolektivnih ugovora
Član 242
Ako u zaključivanju kolektivnog ugovora učestvuje više reprezentativnih sindikata ili reprezentativnih udruženja poslodavca, odnosno sindikati ili udruženja poslodavaca koji su zaključili sporazum o udruživanju iz člana 241. ovog zakona, obrazuje se odbor za pregovore.
Članove odbora iz stava 1. ovog člana određuju sindikati, odnosno udruženja poslodavaca, srazmjerno broju članova.
Kolektivni ugovor u čijim zaključivanju učestvuje odbor u smislu stava 1. ovog člana, zaključuju lica koja ovlasti taj odbor.
Član 243
U postupku pregovaranja radi zaključivanja kolektivnog ugovora kod poslodavca reprezentativni sindikat je dužan da sarađuje sa sindikatom u koji je učlanjeno najmanje 10% zaposlenih kod poslodavca, radi izražavanja interesa zaposlenih koji su učlanjeni u taj sindikat.
Član 244
Predstavnici sindikata i poslodavaca, odnosno udruženja poslodavaca koji učestvuju u pregovaranju za zaključivanje kolektivnog ugovora i zaključuju kolektivni ugovor moraju da imaju ovlašćenje svojih organa.
Primjena kolektivnih ugovora
Član 245
Opšti i posebni kolektivni ugovori neposredno se primjenjuju i obavezuju sve poslodavce koji su u vrijeme zaključivanja kolektivnog ugovora članovi udruženja poslodavaca učesnika kolektivnog ugovora.
Kolektivni ugovor iz stava 1. ovog člana obavezuje i poslodavce koji su naknadno postali članovi udruženja poslodavaca, učesnika kolektivnog ugovora.
Kolektivni ugovor obavezuje poslodavce iz st. 1. i 2. ovog člana šest mjeseci nakon istupanja iz udruženja poslodavaca učesnika kolektivnog ugovora.
Član 246
Ministar može da odluči da se kolektivni ugovor ili pojedine njegove odredbe primenjuju i na poslodavce koji nisu članovi udruženja poslodavaca učesnika kolektivnog ugovora.
Odluku iz stava 1. ovog člana ministar može donijeti ako postoji opravdani interes, a naročito:
a) radi ostvarivanja ekonomske i socijalne politike u Republici, u cilju obezbjeđivanja jednakih uslova rada koji predstavljaju minimum prava zaposlenih iz rada i po osnovu rada;
b) da bi se ublažile razlike u platama u određenom području, oblasti ili grani koje bitno utiču na socijalni i ekonomski položaj zaposlenih, što ima za posljedicu nelojalnu konkurenciju, pod uslovom da kolektivni ugovor čije se dejstvo proširuje obavezuje poslodavce koji zapošljavaju najmanje 30% zaposlenih u određenom području, oblasti ili grani.
Odluku iz stava 2. ovog člana ministar donosi na zahtjev jednog od učesnika u zaključivanju kolektivnog ugovora čije se dejstvo proširuje, a po pribavljenom mišljenju Ekonomsko-socijalnog savjeta.
Ukoliko Ekonomsko-socijalni savjet ne dostavi mišljenje u roku od 15 dana, ministar samostalno donosi odluku o proširenju primjene kolektivnih ugovora.
Član 247
Ministar može, na zahtjev poslodavca ili udruženja poslodavaca, da odluči da se kolektivni ugovor iz člana 246. ovog zakona, u dijelu koji se odnosi na plate i naknade plate, ne primjenjuje na pojedine poslodavce ili udruženja poslodavaca.
Poslodavac, odnosno udruženje poslodavaca mogu da podnesu zahtjev za izuzimanje od primjene kolektivnog ugovora sa proširenim dejstvom, ako zbog finansijsko-poslovnih rezultata nisu u mogućnosti da primijene kolektivni ugovor.
Uz zahtjev iz stava 2. ovog člana poslodavac ili udruženje poslodavaca dužni su da dostave dokaze o razlozima za izuzimanje od primjene kolektivnog ugovora sa proširenim dejstvom.
Član 248
Odluku o izuzimanju od primjene kolektivnog ugovora ministar donosi po pribavljenom mišljenju Ekonomskosocijalnog savjeta.
Član 249
Ministar može staviti van snage odluku o proširenju dejstva kolektivnog ugovora i odluku o izuzimanju od primjene kolektivnog ugovora ako prestanu da postoje razlozi iz člana 246. stav 2. i člana 247. stav 2. ovog zakona.
Odluka iz stava 1. ovog člana donosi se po postupku za donošenje odluke o proširenom dejstvu kolektivnog ugovora, odnosno odluke o izuzimanju od primjene kolektivnog ugovora.
Odluka iz čl. 246. i 247. ovog zakona prestaje da važi prestankom važenja kolektivnog ugovora, odnosno pojedinih njegovih odredaba, čije je dejstvo prošireno, odnosno izuzeto.
Član 250
Odluke iz čl. 246. i 247. ovog zakona objavljuju se u “Službenom glasniku Republike Srpske".
Član 251
Kolektivni ugovor kod poslodavca obavezuje sve radnika kod poslodavca, bez obzira da li su članovi sindikata koji je zaključio kolektivni ugovor.
Važenje i otkaz kolektivnih ugovora
Član 252
Kolektivni ugovori se zaključuju na period od tri godine.
Po isteku roka iz stava 1. ovog člana kolektivni ugovori prestaju da važe ako se učesnice kolektivnog ugovora drugačije ne dogovore najkasnije 60 dana prije isteka važenja kolektivnog ugovora.
Član 253
Važenje kolektivnog ugovora iz člana 252. ovog zakona može prestati sporazumom svih učesnika ili otkazom na način utvrđen tim ugovorom.
U slučaju otkaza, kolektivni ugovor se primjenjuje najduže 60 dana od dana podnošenja otkaza, s tim što su učesnici dužni da postupak pregovaranja započnu najkasnije u roku od 15 dana od dana otkazivanja kolektivnog ugovora.
Rješavanje sporova
Član 254
Sporna pitanja u primjeni kolektivnih ugovora rješavaju se u skladu sa propisom o mirnom rješavanju radnih sporova.
Registracija i javno objavljivanje kolektivnih ugovora
Član 255
Kolektivni ugovori, kao i njihove izmjene i dopune, registruju se kod ministarstva.
Sadržinu i postupak registracije kolektivnih ugovora pravilnikom propisuje ministar.
Član 256
Nakon registracije kod ministarstva, opšti i posebni kolektivni ugovori objavljuju se u “Službenom glasniku Republike Srpske".
Način objavljivanja kolektivnih ugovora kod poslodavca utvrđuje se tim kolektivnim ugovorima.
Prestanak radnog odnosa
Ekonomsko-socijalni savjet
Član 257
Radi podsticanja kolektivnog pregovaranja i usklađivanja interesa radnika i poslodavaca sa ciljevima i mjerama ekonomske i socijalne politike u Republici, osniva se Ekonomsko-socijalni savjet.
Sastav, djelokrug, način rada, finansiranje i druga pitanja od značaja za rad Ekonomsko-socijalnog savjeta uređuju se zakonom.
Ostvarivanje prava na štrajk
Član 258
Radnik ostvaruje pravo na štrajk u skladu sa odredbama Zakona o štrajku.
Kontaktirajte nas
Telefoni: 051/220-270
065-511-122
Zajednička advokatska kancelarija Topić
Advokati Ružica Topić i Srđan Štrkić
Braće Mažar i majke Marije 48
78 000 Banjaluka, RS, BiH
E-mail:
Radna knjižica
Član 259
Radnik mora posjedovati radnu knjižicu koju predaje poslodavcu prilikom stupanja na rad.
Radna knjižica je javna isprava kojom se dokazuje vrijeme provedeno na radu kod poslodavca.
Član 260
Obrazac radne knjižice propisuje ministarstvo.
Radnu knjižicu izdaje nadležni organ jedinice lokalne samouprave.
Član 261
Za vrijeme radnog odnosa radnika, radna knjižica se nalazi na čuvanju kod poslodavca, o čemu poslodavac radniku izdaje potvrdu.
Na zahtjev radnika, poslodavac je dužan da radniku, uz potvrdu vrati radnu knjižicu.
Član 262
Prilikom prestanka radnog odnosa radnika, poslodavac je dužan da u radnu knjižicu upiše vrijeme koje je radnik proveo u radnom odnosu i da to ovjeri svojim potpisom i pečatom i da mu preda radnu knjižicu uz potvrdu.
Poslodavac ne može zadržati radnu knjižicu radnika ni u slučaju ako prema radniku ima bilo kakvo potraživanje, niti može u radnu knjižicu upisivati bilo kakve druge podatke osim vremena koje je radnik proveo u radnom odnosu kod njega.
Nadzor nad poštovanjem zakona o radu
Član 263
Nadzor nad poštovanjem ovog zakona, drugih propisa o radnim odnosima, kolektivnih ugovora i pravilnika o radu, kojima se uređuju prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih vrši Republička uprava za inspekcijske poslove, posredstvom nadležnih republičkih inspektora i inspektora u jedinicama lokalne samouprave.
Inspekcijski nadzor nad poštovanjem ovog zakona i propisa donesenih za njegovo sprovođenje vrši inspekcija rada, a u dijelu koji se tiče prava, obaveza i odgovornosti zaposlenih u republičkim organima uprave i jedinicama lokalne samouprave vrši upravna inspekcija.
U vršenju inspekcijskog nadzora iz st. 1. i 2. ovog člana nadležni inspektor, osim opštih ovlašćenja propisanih zakonom kojim se uređuje odgovarajuća oblast inspekcija, ovlašćen je i da preduzima mjere iz propisa kojima se uređuje radni odnos.
Kaznene odredbe Zakona o radu
Član 264
Novačnom kaznom u iznosu od 2.000 KM do 12.000 KM kazniće se za prekršaj poslodavac:
1) ako ne obezbijedi ravnopravnost radnika na radu, kao i ravnopravnost nezaposlenih lica koja konkurišu na zaposlenje (član 19. ovog zakona);
2) ako onemogućava ili ometa organizovanje sindikata (član 209. ovog zakona);
3) ako ne donese i ne objavi pravilnik o radu u smislu člana 3. stav 4. ovog zakona;
4) ako radniku odredi manji obim prava, suprotno članu 9. stav 1. ovog zakona;
5) ako kod zaključivanja i primjene ugovora o radu postupi suprotno čl. 32. do 36;
6) ako pripravniku ne obezbijedi uslove propisane u članu 48. stav 3. ovog zakona;
7) ako pripravniku ne obezbijedi polaganje odgovarajuće ispita u smislu člana 50. ovog zakona;
8) ako zaključi ugovor suprotno članu 51. ovog zakona;
9) ako radniku odredi duže puno radno vrijeme od radnog vremena propisanog članom 57. stav 1. ovog zakona;
10) ako ne izvrši raspored radnog vremena radnika i ne vodi evidenciju o dnevnoj prisutnosti radnika na radu u smislu člana 67. stav 4. ovog zakona;
11) ako radniku odredi da radi prekovremeno duže od vremena propisanog u članu 61. ovog zakona;
12) ako odredi da radi prekovremeno radnik iz člana 64. ovog zakona;
13) ako izvrši preraspodjelu radnog vremena suprotno članu 69. ovog zakona;
14) ako ženi odredi da radi noću suprotno članu 73. ovog zakona;
15) ako radniku ne omogući da koristi dnevni odmor (čl. 76. i 77. ovog zakona);
16) ako radniku ne omogući da koristi sedmični odmor (član 78. ovog zakona);
17) ako radniku ne omogući da koristi godišnji odmor (član 79. ovog zakona);
18) ako radniku ne omogući korišćenje plaćenog odsustva u slučajevima iz člana 89. ovog zakona;
19) ako radniku ne omogući da koristi neplaćeno odsustvo u slučajevima iz člana 92. ovog zakona;
20) ako radniku ne omogući da se upozna sa propisima o radnim odnosima i propisima o zaštiti na radu, u smislu čl. 96. ovog zakona;
21) ako, prije otpočinjanja rada radnika, ne provjeri njegovu osposobljenost za rukovanje i korišćenje sredstava rada i sredstava zaštite na radu (član 97. ovog zakona);
22) ako naredi, dopusti ili omogući da radnik mlađi od 18 godina obavlja poslove na kojima mu je zabranjen rad u smislu člana 103. ovog zakona;
23) ako radnika mlađeg od 18 godina ne uputi na ocjenu radne sposobnosti iz člana 104. stav 2. ovog zakona;
24) ako prema trudnoj zaposlenoj ženi ili porodilji postupi suprotno članu 105. ovog zakona;
25) ako zaposlenoj ženi ne omogući raspored ili naknadu plate u smislu člana 106. i 112. ovog zakona;
26) ako drugim ovlašćenim licima ne omogući ostvarivanje prava u vezi sa zaštitom djeteta (čl. 109. i 110. ovog zakona);
27) ako radniku ne omogući korišćenje skraćenog radnog vremena u smislu člana 110. stav 1. i člana 111. stav 1. ovog zakona;
28) ako bolesnom ili radniku invalidu ne omogući korišćenje prava propisanih čl. 116, 117. i 118. ovog zakona;
29) ako radniku uskrati ili smanji platu ili naknadu plate koja mu pripada po zakonu, kolektivnom ugovoru, pravilniku o radu i ugovoru o radu ili ih ne isplati u propisanim rokovima i ne uruči pismeni obračun plate (čl. 120. i 126. ovog zakona);
30) ako sa radnikom ugovori platu koja nije utvrđena u skladu sa čl. 121. i 123. ovog zakona;
31) ako onemogućava ili ometa uspostavljanje i rad savjeta radnika (član 208. ovog zakona);
32) ukoliko ne postupi u skladu sa odredbom člana 271a. ovog zakona.
Poslodavac koji ponovi prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom najmanje u iznosu od 5.000 konvertibilnih maraka.
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se odgovorno lice kod poslodavca novčanom kaznom u iznosu od 200 do 1.200 konvertibilnih maraka.
Ako je prekršaj iz stava 1. ovog člana učinjen prema radniku mlađem od 18 godina, ženi u vezi sa trudnoćom, porođajem i materinstvom, ili prema radniku invalidu, novčana kazna za pravno lice ne može biti manja od 3.000 konvertibilnih maraka, a za odgovorno lice od 500 konvertibilnih maraka.
Član 265
Novačnom kaznom u iznosu od 3.000 do 12.000 konvertibilnih maraka kazniće se za prekršaj poslodavac:
1) ako zadrži radnika na radu nakon prestanka ugovora o radu u smislu člana 175. tačka b) ovog zakona;
2) ako u postupku utvrđivanja odgovornosti od radnika ne zatraži izjašnjenje, u smislu člana 180. stav 1. ovog zakona;
3) ako otkaže ugovor o radu izabranom predstavniku radnika suprotno članu 191. ovog zakona;
4) ako radniku za vrijeme otkaznog roka ne omogući da radi ili mu ne isplati naknadu plate ili da radniku onemogući da koristi jedan slobodan dan sedmično radi traženja novog zaposlenja (član 192. ovog zakona);
5) ako otkaže ugovor o radu radnicima suprotno čl. 160. i 161. ovog zakona;
6) ako ne ponudi zaposlenje radniku po pravu prvenstva u smislu člana 190. stav 2. ovog zakona;
7) ako radniku ne obezbijedi pravo na otpremninu u smislu člana 194. ovog zakona;
8) ako radniku ne omogući vraćanje na rad nakon isteka mirovanja prava iz radnog odnosa ili mu ne prizna pravo na otpremninu u smislu člana 95. ovog zakona;
9) ako odbije da radniku vrati radnu knjižicu i da u radnu knjižicu upiše radni staž (član 262. stav 1. ovog zakona);
10) ako ne donese i ne objavi pravilnik o unutrašnjoj organizaciji način i u roku propisanom u članu 270. stav 1. ovog zakona.
Poslodavac koji ponovi prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom najmanje u iznosu od 5.000 konvertibilnih maraka.
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se odgovorno lice kod poslodavca novčanom kaznom u iznosu od 300 do 1.200 konvertibilnih maraka.
Član 266
Novčanom kaznom u iznosu od 5.000 do 20.000 konvertibilnih maraka kazniće se za prekršaj poslodavac:
1) ako radniku mlađem od 18. godina odredi da radi noću, suprotno članu 72. ovog zakona;
2) ako njegovom krivicom dođe do nesreće na poslu u smislu čl. 97. i 98. ovog zakona;
3) ako sa radnikom primljenim na rad ne zaključi ugovor o radu ili ako radnika primljenog na rad ne prijavi na osiguranje u smislu člana 16. ovog zakona;
4) ako ne omogući zaposlenoj ženi da koristi prava u vezi sa trudnoćom, porođajem i materinstvom, u smislu čl. 106, 107, 108. i 112. ovog zakona;
5) ako ne izvrši odluku suda o privremenom vraćanju radnika na posao u smislu člana 188. ovog zakona;
6) ako ne izvrši pravosnažnu odluku suda u smislu člana 189. ovog zakona.
Novčanom kaznom u iznosu od 2.000 do 7.000 konvertibilnih maraka kazniće se poslodavac fizičko lice za prekršaj iz stava 1. tačka 3) ovog člana.
Poslodavac koji ponovi prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom najmanje u iznosu od 8.000 konvertibilnih maraka.
Poslodavac koji ponovi prekršaj iz stava 2. ovog člana kazniće se novčanom kaznom najmanje u iznosu od 4.000 konvertibilnih maraka.
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se odgovorno lice kod poslodavca novčanom kaznom u iznosu od 500 do 2.000 konvertibilnih maraka.
Člana 267
Novčanom kaznom u iznosu od 50 KM kazniće se za prekršaj lice zatečeno na radu kod poslodavca koje odbije da na zahtjev inspektora rada pruži podatke o svom identitetu.
Prelazne i završne odredbe
Član 268
Ministar će u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti propise iz čl. 35, 47, 67, 119. i 255. ovog zakona.
Do donošenja akata iz stava 1. ovog člana primjenjivaće se akti koji su bili na snazi na dan stupanja na snagu ovog zakona, ako nisu u suprotnosti sa ovim zakonom.
Član 268a
Ministar će u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti Pravilnik o sadržaju pismenog obračuna plate (član 126. stav 5).
Član 269
Učesnici u zaključivanju kolektivnih ugovora iz čl. 240. i 241. ovog zakona će u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona pristupiti pregovaranju radi zaključivanja kolektivnih ugovora u skladu sa odredbama ovog zakona.
Odredbe Opšteg i posebnih kolektivnih ugovora koje su na snazi na dan stupanja na snagu ovog zakona i koje nisu u suprotnosti sa ovim zakonom ostaju na snazi do zaključivanja kolektivnih ugovora u skladu sa ovim zakonom, a najduže tri mjeseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 270
Poslodavac koji ima u radnom odnosu više od 15 radnika zaposlenih na neodređeno vrijeme dužan je da u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donese i na odgovarajući način objavi pravilnik kojim se bliže uređuje unutrašnja organizacija i sistematizacija poslova i radnih zadataka.
Do donošenja pravilnika iz stava 1. ovog člana, neposredno će se primjenjivati odredbe ovog zakona, kao i kolektivnih ugovora i opštih akata poslodavca koji su bili na snazi na dan stupanja na snagu ovog zakona.
Član 271
Postupci za ostvarivanje i zaštitu prava radnika koji su započeti prije stupanja na snagu ovog zakona okončaće se prema propisima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 271a
U roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona poslodavci koji sa radnicima imaju zaključene ugovore o radu na iznos plate nakon oporezivanja (neto plate) dužni su uskladiti postojeće ugovore o radu sa odredbama čl. 121. i 123. ovog zakona tako da postojeće iznose plata uvećaju za iznos poreza na dohodak u skladu sa odredbama zakona kojim se oporezuje dohodak.
Član 271b
U roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona donosioci svih podzakonskih akata donesenih na osnovu ovog zakona dužni su uskladiti njihove odredbe sa odredbama čl. 121. i 123. ovog zakona.
Član 271v
Donosioci svih podzakonskih akata donesenih na osnovu ovog zakona dužni su, u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, uskladiti njihove odredbe sa odredbama čl. 120. i 121. ovog zakona.
Član 271g
Poslodavci koji sa radnicima imaju zaključene ugovore o radu na iznos plate prije oporezivanja dužni su da, u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, postojeće ugovore o radu usklade sa odredbama ovog zakona na način da postojeći iznos plate prije oporezivanja uvećaju za iznos doprinosa u skladu sa propisima o doprinosima koji su važili do 31. decembra 2021. godine.
Član 271d
Do zaključivanja kolektivnih ugovora, radnicima će se isplaćivati plata prema važećim ugovorima o radu zaključenim između radnika i poslodavaca.
Član 272
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o radu (“Službeni glasnik Republike Srpske", br. 38/00, 40/00, 47/02, 38/03, 66/03 i 20/07).
Član 273
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srpske".
Samostalni član Zakona o izmjenama i dopunama
Zakona o radu
("Sl. glasnik RS", br. 66/2018)
Član 6
Ovaj zakon objavljuje se u “Službenom glasniku Republike Srpske”, a stupa na snagu 1. avgusta 2018. godine.
Samostalni član Zakona o izmjenama i dopunama
Zakona o radu
("Sl. glasnik RS", br. 119/2021)
Član 19
Ovaj zakon objavljuje se u "Službenom glasniku Republike Srpske", a stupa na snagu 1. januara 2022. godine.