Izvršenje u upravnom postupku - Advokatska kancelarija Topić Banjaluka
Izvršnost upravnog akta označava svojstvo upravnog akta da se može pristupiti njegovom faktičkom izvršenju. Izvršnost kao procesno svojstvo upravnog akta znači da ne postoje smetnje u pogledu njegove realizacije. Polazeći od toga da li je upravni akt donijet po zahtjevu stranke, radi priznavanja nekog prava, ili je upravni akt donijet po službenoj dužnosti, radi utvrđivanja neke obaveze, mogu se razlikovati dvije vrste izvršnog rješenja.
Zakon o opštem upravnom postupku Republike Srpske
Službeni glasnik Republike Srpske, broj 13/2002, 87/2007 - ispr., 50/2010 i 66/2018
Četvrti dio
Izvršenje u upravnom postupku
Glava XVII
1. Opšte odredbe o izvršenju u upravnom postupku
Član 255
Izvršenje rešenja donesenog u upravnom postupku sprovodi se radi ispunjenja nenovčanih i novčanih obaveza.
Rešenje doneseno u upravnom postupku izvršava se kad postane izvršno.
Prvostepeno rešenje postaje izvršno:
1) istekom roka za žalbu ako žalba nije izjavljena,
2) dostavljanjem stranci ako žalba nije dopuštena,
3) dostavljanjem stranci, ako žalba ne odlaže izvršenje,
4) dostavljanjem stranci rešenja kojim se žalba odbacuje ili odbija.
Drugostepeno rešenje kojim je izmenjeno prvostepeno rešenje postaje izvršno kad se dostavi stranci.
Ako je u rešenju određeno da se radnja koja je predmet izvršenja može izvršiti u ostavljenom roku, rešenje postaje izvršno istekom tog roka. Ako rešenjem nije određen rok za izvršenje radnje, rešenje postaje izvršno u roku od 15 dana od dana dostavljanja rešenja. Rešenjem ostavljeni rok za izvršenje rešenja, odnosno propisani rok od 15 dana za izvršenje počinje da teče od dana kad rešenje, u smislu st. 2. i 3. ovog člana, postane izvršno.
Izvršenje se može sprovesti i na osnovu poravnanja ali samo protiv lica koja su učestvovala u poravnanju.
Ako se rešenje odnosi na dve ili više stranaka koje u postupku učestvuju sa istovetnim zahtevima žalba bilo koje stranke sprečava izvršenje rešenja.
Izvršnost upravnog akta označava svojstvo upravnog akta da se može pristupiti njegovom faktičkom izvršenju. Izvršnost kao procesno svojstvo upravnog akta znači da ne postoje smetnje u pogledu njegove realizacije. Polazeći od toga da li je upravni akt donijet po zahtjevu stranke, radi priznavanja nekog prava, ili je upravni akt donijet po službenoj dužnosti, radi utvrđivanja neke obaveze, mogu se razlikovati dvije vrste izvršnosti rješenja.
U slučaju kada je upravni akt donijet po zahtjevu stranke, a imajući u vidu da je takav akt u suštini povoljan po stranku jer ga je stranka sama tražila, na primjer priznato pravo na dječiji dodatak, izvršenje upravnog akta će zavisiti od same stranke.
U slučaju kada je akt donijet po službenoj dužnosti, a imajući u vidu da je takav akt u suštini nepovoljan po stranku, na primjer rješenje o poreskoj obavezi, izvršenje upravnog akta može se sprovesti i prinudnim putem. Zbog mogućnosti primjene prinude u izvršenju upravnog akta, propisan je poseban postupak prinudnog izvršenja, koji, između ostalog, predviđa donošenje posebnog akta kojim se dozvoljava pristupanje izvršenju, tzv. rješenja o dozvoli, tj. rješenja o izvršenju.
Član 256
Zaključak donesen u upravnom postupku izvršava se kad postane izvršan.
Zaključak protiv koga se ne može izjaviti posebna žalba, kao i zaključak protiv koga se može izjaviti posebna žalba koja ne odlaže izvršenje, postaje izvršan saopštavanjem, odnosno dostavljanjem stranci.
Kad je zakonom ili zaključkom određeno da žalba odlaže izvršenje zaključka, zaključak postaje izvršan istekom roka za žalbu ako žalba nije izjavljena, a ako je izjavljena dostavljanjem stranci rešenja kojim se žalba odbacuje ili odbija.
U ostalim slučajevima zaključak postaje izvršan pod uslovima propisanim za izvršnost rešenja u članu 255. st. 3, 4. i 6. ovog zakona.
Odredbe Zakona o opštem upravnom postupku Republike Srpske o izvršenju rešenja važe i za izvršenje zaključka.
Član 257
Kad postoji mogućnost da se izvršenje sprovede na više načina i primenom raznih sredstava, izvršenje će se sprovesti na onaj način i primenom onog sredstva koje dovodi do cilja, a koje je po izvršenika najblaže.
U neradne dane i noću, radnje izvršenja mogu se sprovoditi samo ako postoji opasnost od odlaganja, i ako je organ koji sprovodi izvršenje izdao za to pismeni nalog.
Član 258
Izvršenje se sprovodi protiv lica koje je obavezno da ispuni obavezu (izvršenik).
Izvršenje se sprovodi po službenoj dužnosti kad to nalaže javni interes ili po predlogu stranke kad je to u njenom interesu (tražilac izvršenja).
Član 259
Izvršenje rešenja sprovodi se administrativnim putem (administrativno izvršenje), a u slučajevima predviđenim ovim zakonom sudskim putem (sudsko izvršenje).
Administrativno izvršenje sprovode organi uprave po odredbama ovog, odnosno posebnog zakona, a sudsko izvršenjenadležni sud po propisima koji važe za sudsko izvršenje.
Član 260
Izvršenje radi ispunjenja nenovčanih obaveza izvršenika sprovodi se administrativnim putem.
Izvršenje radi ispunjenja novčanih obaveza sprovodi se sudskim putem. Izuzetno, izvršenje radi ispunjenja novčanih obaveza iz primanja na osnovu radnog odnosa može se sprovesti administrativnim putem po pristanku izvršenika.
Član 261
Administrativno izvršenje sprovodi organ koji je o upravnoj stvari rešavao u prvom stepenu ako posebnim propisom nije za to određen drugi organ.
Ako je propisano da administrativno izvršenje ne može sprovoditi organ koji je o upravnoj stvari rešavao u prvom stepenu, a posebnim propisima nije određen organ koji je za to ovlašćen, izvršenje sprovodi gradski, odnosno opštinski organ uprave nadležan za poslove opšte uprave na čijem se području nalazi prebivalište, odnosno boravište izvršenika.
Administrativno izvršenje rešenja onih organizacija i zajednica koje nisu zakonom ovlašćene da same izvršavaju svoja rešenja dozvoljava i sprovodi organ uprave nadležan za poslove opšte uprave grada, odnosno opštine na čijoj teritoriji se nalazi prebivalište, odnosno boravište izvršenika, ako zakonom nije određena nadležnost drugog organa.
Organi unutrašnjih poslova dužni su da organu nadležnom za sprovođenje izvršenja, na njegov zahtev, pruže pomoć u sprovođenju izvršenja.
Član 262
Organ nadležan za sprovođenje administrativnog izvršenja donosi po službenoj dužnosti ili na zahtev tražioca izvršenja zaključak o dozvoli izvršenja. Zaključkom se utvrđuje da je rešenje koje se treba izvršiti postalo izvršno i određuje vreme, mesto, način i sredstva izvršenja. Protiv ovog zaključka dopuštena je žalba drugostepenom organu.
Zaključak o dozvoli izvršenja rešenja koje je doneseno u upravnoj stvari po kojoj je postupak pokrenut po službenoj dužnosti, organ nadležan za sprovođenje administrativnog izvršenja dužan je da donese bez odlaganja kad je takvo rešenje postalo izvršno, a najkasnije u roku od 30 dana od dana kad je rešenje postalo izvršno, ako posebnim propisima nije drukčije određeno. Nedonošenje zaključka do tog roka ne isključuje obavezu njegovog donošenja.
Kad administrativno izvršenje ne sprovodi organ koji je rešavao u prvom stepenu tražilac izvršenja podnosi predlog za dozvolu izvršenja tom organu. Ako je rešenje postalo izvršno, taj organ stavlja na rešenje potvrdu da je postalo izvršno (potvrda izvršnosti) i dostavlja ga radi izvršenja organu nadležnom za izvršenje. On će istovremeno predložiti vreme, mesto, način i sredstva izvršenja. Organ nadležan za izvršenje će doneti zaključak o dozvoli izvršenja.
Kad se po službenoj dužnosti treba sprovesti izvršenje rešenja organa, koji nije ovlašćen za sprovođenje izvršenja, taj organ se radi izvršenja obraća predlogom za dozvolu izvršenja organu nadležnom za izvršenje, nakon sprovedenog postupka propisanog u stavu 3. ovog člana.
Član 263
Administrativno izvršenje koje sprovodi organ koji je o stvari rešavao u prvom stepenu, sprovodi se na osnovu rešenja koje je postalo izvršno i zaključka o dozvoli izvršenja.
Član 264
U postupku administrativnog izvršenja može se izjaviti žalba na zaključak o dozvoli izvršenja, a njome se ne može pobijati pravilnost rešenja koje se izvršuje.
Žalba se izjavljuje drugostepenom organu i ne odlaže započeto izvršenje. U pogledu roka za žalbu i organa nadležnog za rešavanje po žalbi primenjuju se odredbe člana 213. do 216. ovog zakona.
Žalba na zaključak o dozvoli izvršenja može se izjaviti samo u pogledu vremena, mjesta i načina izvršenja.
Član 265
Administrativno izvršenje će se obustaviti po službenoj dužnosti i sprovedene radnje poništiti ako se utvrdi da je obaveza izvršena, da izvršenje nije bilo uopšte dopušteno, da je bilo sprovedeno prema licu koje nije u obavezi, ili ako tražilac izvršenja odustane od svog zahteva, odnosno ako je izvršni naslov poništen ili ukinut.
Administrativno izvršenje će se odložiti ako se utvrdi da je u pogledu izvršenja obaveza dozvoljen poček, ili je umesto privremenog rešenja koje se izvršuje doneseno rešenje o glavnoj stvari koje se razlikuje od privremenog rešenja.
Zaključak o obustavi ili odlaganju administrativnog izvršenja donosi rukovodilac, odnosno starješina organa.
Član 266
Novčane kazne izrečene po ovom zakonu izvršavaju organi nadležni za izvršavanje novčanih kazni.
Novčana kazna naplaćuje se u korist budžeta Republike Srpske, grada, odnosno opštine.
Kontaktirajte nas
Telefoni: 051/220-270
065-511-122
Zajednička advokatska kancelarija Topić
Advokati Ružica Topić i Srđan Štrkić
Braće Mažar i majke Marije 48
78 000 Banjaluka, RS, BiH
E-mail:
2. Izvršenje nenovčanih obaveza
Član 267
Izvršenje radi ostvarivanja nenovčanih obaveza izvršenika sprovodi se preko drugih lica ili prinudom.
a) Izvršenje u upravnom postupku preko drugih lica
Član 268
Ako se izvršenikova obaveza sastoji u izvršenju radnje koju može izvršiti i drugo lice, a izvršenik je ne izvrši uopšte ili u celini, ta radnja će se izvršiti preko drugog lica na trošak izvršenika. Izvršenik mora biti na to prethodno upozoren.
U tom slučaju organ može zaključkom naložiti izvršeniku da unapred položi iznos koji je potreban za podmirenje troškova izvršenja, a da se obračun naknadno izvrši. Zaključak o polaganju ovog iznosa je izvršan.
b) Izvršenje prinudom u upravnom postupku
Član 269
Ako je izvršenik dužan da nešto dopusti ili da trpi, pa postupa protivno toj obavezi, ili ako je predmet izvršenja izvršenikova radnja koju ne može umesto njega da izvrši drugo lice, organ koji sprovodi izvršenje prinudiće izvršenika na ispunjavanje obaveza novčanom kaznom.
Organ koji sprovodi izvršenje najpre će zapretiti izvršeniku primenom novčane kazne ako svoju obavezu ne izvrši u ostavljenom roku. Ako izvršenik u tom roku preduzme radnju protivno svojoj obavezi, ili ako ostavljeni rok bezuspešno protekne, zaprećena novčana kazna će se odmah izvršiti, a ujedno će se odrediti novi rok za izvršenje radnje i zapretiti strožijom novčanom kaznom.
Novčana kazna koj a se na osnovu stava 1. ovog člana izriče prvi put ne može biti manja od 100 KM. Svaka kasnije izrečena novčana kazna mora se izreći u većem iznosu, ali ne većem od 300 KM.
Naplaćena novčana kazna se ne vraća.
Ukoliko izvršenik ne plati novčanu kaznu iz stava 3. ovog člana, ovlašćeni organ podnosi prijedlog Poreskoj upravi radi prinudne naplate.
Kao i u drugim postupcima, i u upravnom postupku postoje dva modaliteta prinudnog izvršenja: a) dobrovoljno prinudno izvršenje i b) prinudno izvršenje kao takvo. Ako stranka svoju obavezu izvrši u ostavljenom roku dobrovoljno, neće doći do primjene zakonskih odredbi o prinudnom izvršenju. Ukoliko stranka ne ispuni obavezu iz rješenja u ostavljenom, tzv. paricionom, roku, pristupiće se prinudnom izvršenju.
Sadržinski odredbe o izvršenju jesu odredbe o prinudnom izvršenju, jer do njihove primjene i dolazi samo kada je takva prinuda potrebna da bi se dispozitiv rješenja realizovao. Izvršenje rješenja kojima je stranci priznato neko pravo zavisi od stranke kojoj je pravo priznato. Ona to pravo može koristiti i time je rješenje izvršeno, a može i da ne koristi priznato pravo, na primjer iako je dobila građevinsku dozvolu, ne pristupa gradnji.
Postupak prinudnog upravnog izvršenja može se pokrenuti tek nakon što upravno rješenje postane izvršno, s tim što se izuzetno izvršenje može sprovesti i prije donošenja rješenja, na primjer oduzimanje oružja prije donošenja rješenja o oduzimanju oružja. Po pravilu, izvršno je svako rješenje koje je konačno, tj. protiv kog se ne može uložiti žalba kao redovno sredstvo u upravnom postupku. Ali izvršnost može nastupiti i prije konačnosti u slučaju kad žalba ne odlaže izvršenje rješenja. U nekim slučajevima, pak, rješenje postaje izvršno tek kad nastupi njegova pravosnažnost.
Izvršnost nastupa tek poslije isteka roka za dobrovoljno izvršenje rješenja. Ako je u rješenju stranci dat rok za izvršenje, paricioni rok, onda će rješenje postati izvršno tek istekom tog roka, a ako rok nije u rješenju određen, onda on iznosi 15 dana od dana obavještavanja stranke o rješenju. Ukoliko je u postupku bilo dvije ili više stranaka, žalba jedne strane sprječava izvršenje rješenja ako su zahtjevi stranaka istvjetni, međutim, ako su zahtjevi suprotni, žalba ima odložno dejstvo samo u odnosu na stranku koja je uložila žalbu.
Obaveza izvršenja iz izvršnog rješenja može imati različite modalitete, između ostalog: novčana obaveza, na primjer plaćanje poreza, takce, carine, vršenje aktivne radnje, na primjer iseljenje, uklanjanje bespravnog objekta, uzdržavanje od vršenja radnje, na primjer zabrana obavljanja djelatnosti, zabrana gradnje; trpljenje, na primjer promjena granica parcele; predaja, oduzimanje stvari, na primjer oružja, neispravne namirnice itd.
Član 270
Ako se izvršenje nenovčane obaveze ne može uopšte ili ne može na vreme sprovesti primenom sredstava predviđenih u članu 268. i 269. ovog zakona, izvršenje će se prema prirodi obaveze sprovesti i neposrednom prinudom, ukoliko propisima nije drukčije određeno.
Član 271
Kad je na osnovu rješenja sprovedeno izvršenje, a rješenje je kasnije poništeno ili izmijenjeno, izvršenik ima pravo na povrat oduzetog, uspostavljanje stanja koje je bilo prije donošenja rješenja, kao i na naknadu štete.
O traženju izvršenika iz stava 1. ovog člana rešava organ koji je doneo zaključak o dozvoli izvršenja.
Advokatska kancelarija Topić Banjaluka usluge iz oblasti Upravnog postupka
Advokatska kancelarija Topić Banjaluka svojim klijentima pruža pravnu pomoć i zastupanje u upravnim postupcima pred različitim državnim i lokalnim organima uprave kao što su:
-
promjena imena i prezimena
-
odricanje ili otpust iz državljanstva Bosne i Hercegovine
-
sticanje državljanstva Bosne i Hercegovine
-
upisi u matične knjige i
-
ishodovanje uvjerenja iz matičnih knjiga.
Iz oblasti socijalnih prava svoje klijente uspješno zastupamo u upravnim postupcima vezanim za ostvarivanje redovne starosne penzije, u upravnim postupcima na ostvarivanju porodične i invalidske penzije. Upšteno govoreći zastupamo svoje klijente u svim upravnim postupcima koji se vode pred upravnim organima na nivou BiH, entiteta, opština, ministarstava, poreskih uprava, uprave za indirekno oporezivanje itd.
Advokatska kancelarija Topić Banjaluka zastupa klijente u upravnim sporovima u kojima su predmet izdavanje urbanističke saglasnoti za izgradnju objekata, legalizacija nelegalno izgrađenih stambenih ili poslovnih objekata, dodjele građevinskog zemljišta, pretvaranja društvenog vlasništva u privatno.
Advokatska kancelarija Topić Banjaluka ima dugogodišnje iskustvo u pokretanju upravnih sporova pred Vrhovnim sudovima RS i FBiH, sastavljanja tužbi za upravne sporove, zastupanja u upravnim sporovima, sastavljanja vanrednih pravnih lijekova u upravnim sporovima kao što su zahtjev za zaštitu zakonitosti, zahtjev za vanredno preispitivanje sudskih odluka, zatim, sastavljanju žalbi na odluke donesene u upravnom postupku, ulaganju vanrednih pravnih lijekova na pravosnažne odluke donesene u upravnom postupku, kao i u oblasti pokretanja izvršnih postupaka u upravnim postupcima.
Pored naprijed navedenih oblasti djelovanja u okviru upravnog postupka i upravnog spora Advokatska kancelarija Topić Banjaluka zastupa svoje klijente i u svim drugim pravnim radnjama koje se odnose na upravni postupak i upravni spor.
Zakon o opštem upravnom postupku Republike Srpske
Glava XVIII
Izvršenje radi obezbjeđenja i privremeni zaključak o obezbjeđenju
1. Izvršenje radi obezbjeđenja u upravnom postupku
Član 272
Radi obezbeđenja izvršenja može se zaključkom dozvoliti izvršenje rešenja i pre nego što je postalo izvršno, ako bi usled toga moglo biti osujećeno ili znatno otežano izvršenje posle izvršenosti rešenja.
Ako je reč o obavezama koje se prinudno izvršavaju samo na predlog stranke, predlagač mora opasnost od osujećenja ili otežavanja ispunjenja učiniti verovatnom, a organ može izvršenje iz stava 1. ovog člana usloviti davanjem obezbeđenja shodno članu 205. stav 2. ovog zakona.
Protiv zaključka donesenog na predlog stranke za izvršenje radi obezbeđenja, kao i protiv zaključka donesenog po službenoj dužnosti, dopuštena je posebna žalba. Žalba protiv zaključka kojim je određeno izvršenje radi obezbeđenja ne odlaže izvršenje.
Uslov za obezbjeđenje izvršenja jeste opasnost da bi kasnije izvršenje rješenja moglo da bude spriječeno ili znatno otežano. Obezbjeđenje izvršenja podrazumijeva preduzimanje određenih radnji izvršenja prije sprovedenog postupka izvršenja, bilo prije nego što je rješenje postalo izvršno, bilo prije donošenja samog rješenja o izvršenju. Razlog za propisivanje mogućnosti da se donese rješenje o izvršenju radi obezbjeđenja, izvršenje rješenja, jeste potreba da se spriječi da protivna stranka kao potencijalni izvršenik svojim eventualnim zlonamjernim radnjama onemogući ili oteža izvršenje rješenja i time izbjegne obavezu izvršenja.
Kod izvršenja radi obezbjeđenja radi se o zaštiti interesa one strane koja je potencijalni tražilac izvršenja kada postoji opasnost da se osujeti izvršenje obaveze koja je utvrđenja rješenjem. Izvršenje radi obezbjeđenja postoji u slučaju da rješenje koje treba da se izvrši postoji, ali još nije postalo izvršno. Međutim, izvršenje radi obetbjeđenja postoji i u slučaju kada obaveza nije formalno utvrđena rješenjem, ali je, prema okolnostima slučaja, učinjena vjerovatnom. Takođe, izvršenje radi obezbjeđenja može se sprovesti i nakon što je rješenje postalo izvršno, ali prije isteka roka za dobrovoljno izvršenje, paricioni rok, kao i kada je postupak izvršenja započet, ali prije nego što bi neka konkretna radnja trebalo da bude preduzeta.
Član 273
Izvršenje radi obezbeđenja može se sprovoditi administrativnim ili sudskim putem.
Kad se izvršenje radi obezbeđenja sprovodi sudskim putem, sud postupa po propisima koji važe za sudsko izvršenje.
Član 274
Izvršenje privremenog rešenja može se sprovesti samo u onom obimu i u onim slučajevima ukoliko je dozvoljeno izvršenje radi obezbeđenja.
2. Privremeni zaključak o obezbjeđenju u upravnom postupku
Član 275
Ako postoji ili je učinjena verovatnom obaveza stranke, a postoji opasnost da će stranka raspolaganjem imovine, dogovorom s trećim licima ili na drugi način osujetiti ili znatno otežati izvršenje obaveze, organ nadležan za donošenje rešenja o obavezi stranke može pre donošenja rešenja doneti privremeni zaključak radi obezbeđenja izvršenja obaveze. Pri donošenju privremenog zaključka organ dužan je voditi računa o odredbama člana 257. ovog zakona i obrazložiti zaključak.
Donošenje privremenog zaključka može se usloviti davanjem obezbeđenja predviđenog u članu 205. stav 2. ovog zakona.
U pogledu privremenog zaključka donesenog na osnovu stava 1. ovog člana primenjivaće se odredbe člana 272. stav 3. i člana 273. ovog zakona.
Član 276
Ako je pravosnažnim rešenjem utvrđeno da ne postoji obaveza stranke radi čijeg je obezbeđenja donesen privremeni zaključak, ili je na drugi način utvrđeno da je zahtev za donošenje privremenog zaključka bio neopravdan, predlagač će nadoknaditi protivnoj stranci štetu koja joj je prouzrokovana donesenim zaključkom.
O naknadi štete iz stava 1. ovog člana rešava organ koji je doneo privremeni zaključak.
Ako je u slučaju iz stava 1. ovog člana očevidno da je privremeni zaključak bio izdejstvovan iz obesti, predlagač će se kazniti novčanom kaznom do 200 KM. Protiv zaključka o kazni dopuštena je posebna žalba koja odlaže izvršenje zaključka.
Član 276a
Nadzor nad sprovođenjem ovog zakona vrši ministarstvo nadležno za poslove uprave.
Član 276b
Odgovornim licem u organu smatra se rukovodilac, odnosno starješina organa ili službeno lice ovlašćeno za rješavanje u upravnom postupku.
Član 276v
O rješavanju u upravnim stvarima vodi se službena evidencija.
Evidencija iz stava 1. ovog člana sadrži podatke o: broju podnesenih zahtjeva, broju pokrenutih postupaka po službenoj dužnosti, načinu i rokovima rješavanja upravnih stvari u prvostepenom i drugostepenim postupku, broju poništenih i ukinutih upravnih akata, broju odbačenih zahtjeva i broju obustavljenih postupaka.
Način iskazivanja podataka iz stava 2. ovog člana propisuje ministarstvo nadležno za poslove uprave.