Upravni akti - Advokatska kancelarija Topić Banjaluka
U vršenju upravne djelatnosti uprave donose i vrše brojne i različite akte i radnje koje se razlikuju kako po vrsti i oblicima, tako i po pravnoj prirodi. Upravni akti se mogu posmatrati sa dva aspekta: formalnog i materijalnog. Pod upravnim aktom u formalnom smislu podrazumijeva se akt organa državne uprave koji se donosi po određenom postupku. Upravni akt je akt kojim državni organ ili organizacija koja raspolaže javnim ovlašćenjima rješava o nekom pravu, obavezi ili pravnom interesu određenog pojedinca ili pravnog lica u kakvoj upravnoj stvari.
Zakon o opštem upravnom postupku Republike Srpske
Službeni glasnik Republike Srpske, broj 13/2002, 87/2007 - ispr., 50/2010 i 66/2018
Glava XII
Rješenje u upravnom postupku
1. Organ uprave koji donosi rješenje
Član 190
Na osnovu odlučnih činjenica utvrđenih u postupku, organ nadležan za rešavanje donosi rešenje u upravnoj stvari koja je predmet postupka.
Kad o upravnoj stvari rešava kolegijalni organ, rešenje donosi većinom glasova od ukupnog broja članova.
Rješenje donijeto u upravnom postupku predstavlja upravni akt nadležnog organa kojim je riješena upravna stvar koja je bila predmet upravnog postupka. Rješenje je odluka o glavnoj odnosno upravnoj stvari. Rješenje proizvodi neposredno pravno dejstvo kada se ispune odgovarajući uslovi, uključujući i mogućnost prinudnog izvršenja. Rješenje se donosi u pisanom obliku kao papirni dokument i mora da sadrži odgovarajuće dijelove i sadržaje: uvod, dispozitiv, obrazloženje, pouku o pravnom sredstvu i ostale elemente kao što su potpis službenog lica i pečat nadležnog organa. Izuzetno, rješenje može biti usmeno, odnosno donijeto u vidu zabilješke na spisu. Iako Zakon o opštem upravnom postupku Republike Srpske koristi samo jedan izraz - rješenje, prema sadržini se mogu razlikovati meritorna i procesna rješenja. Rješenje može imati i drugi naziv, ako je to posebnim zakonom predviđeno, na primjer pasoš, vozačka dozvola itd.
Član 191
Kad je zakonom ili drugim propisom određeno da o upravnoj stvari rešavaju dva ili više organa, svaki od njih dužan je da reši o toj upravnoj stvari. Organi će se sporazumeti koji će od njih izdati rešenje, a u rešenju mora biti naveden akt drugog organa.
Član 192
Kad je u zakonu ili drugom propisu određeno da rešenje donosi jedan organ uz prethodnu saglasnost drugog organa, rešenje se donosi pošto je drugi organ dao saglasnost. Organ koji donosi rešenje dužan je da u svom rešenju navede akt kojim je drugi organ dao ili odbio saglasnost, odnosno da navede da u propisanom roku drugi organ nije dao ni odbio saglasnost.
Kad je u zakonu ili drugom propisu određeno da rešenje donosi jedan organ u saglasnosti sa drugim organom, organ koji donosi rešenje sastavlja ga i dostavlja sa spisima predmeta na saglasnost drugom organu, koji može dati saglasnost potvrdom na samom rešenju ili posebnim aktom. U tom slučaju rešenje je doneseno kad je drugi organ dao saglasnost, a smatra se kao akt organa koji ga je doneo.
Odredba stava 2. ovog člana važi i za slučaj kad je u zakonu propisano da rešenje donosi jedan organ uz potvrdu ili odobrenje drugog organa.
Kad je zakonom ili drugim propisom određeno da je organ dužan da pre donošenja rešenja pribavi mišljenje drugog organa, rešenje se donosi po pribavljenom mišljenju.
Organ čija je saglasnost ili mišljenje potrebno za donošenje rešenja, dužan je saglasnost, odnosno mišljenje dati u roku od mesec dana od dana kad mu je zatraženo, ako posebnim propisima nije određen drugi rok. Ako taj organ u tom roku ne obavesti organ koji donosi rešenje da daje ili odbija saglasnost smatraće se da je dao saglasnost, a ako ne da nikakvo mišljenje, nadležni organ može doneti rešenje i bez pribavljenog mišljenja, ako posebnim propisima nije drukčije određeno.
Član 193
Ako službeno lice nije ovlašćeno da donese rešenje, dužno je da podnese nacrt rešenja organu koji donosi rešenje. Ovo službeno lice parafira rešenje.
Kontaktirajte nas
Telefoni: 051/220-270
065-511-122
Zajednička advokatska kancelarija Topić
Advokati Ružica Topić i Srđan Štrkić
Braće Mažar i majke Marije 48
78 000 Banjaluka, RS, BiH
E-mail:
2. Oblik i sastavni delovi rešenja
Član 194
Rešenje se mora označiti. Izuzetno, posebnim propisima može se odrediti da se rešenju može dati i drugi naziv.
Rešenje se donosi pismeno, izuzetno, u slučajevima predviđenim ovim zakonom ili drugim propisima, rešenje se može doneti i usmeno.
Pismeno rešenje sadrži: naziv organa sa brojem i datumom rešenja, uvod, dispozitiv (izreku), obrazloženje, uputstvo o pravnom sredstvu, potpis službenog lica i pečat organa. U slučajevima predviđenim zakonom ili drugim propisom, rešenje ne mora sadržavati pojedine od ovih delova. Ako se rešenje obrađuje mehanografski, umesto potpisa i pečata može da sadrži faksimil ovlašćenog lica.
Kad se rešenje saopšti usmeno, mora se izdati u pismenom obliku, osim ako je zakonom ili drugim propisom drukčije određeno. Pismeno izrađeno rešenje mora potpuno da odgovara rešenju koje je usmeno saopšteno.
Rešenje se mora dostaviti stranci u originalu ili u overenom prepisu.
Rješenje se može donijeti i u elektronskom obliku, u skladu sa Zakonom o elektronskom dokumentu.
Na sadržaj rješenja u elektronskom obliku primjenjuju se odredbe ovog zakona koje se odnose na rješenje u pisanom obliku.
Ukoliko se donosi rješenje u pisanom obliku, bilo da se donosi rješenje u formi papirnog dokumenta, bilo da se donosi rješenje u formi elektronskog dokumenta, Zakonom o opštem upravnom postupku Republike Srpske propisano je koje dijelove i koji sadržaj takvo rješenje mora da ima. Rješenje u pisanom obliku sadrži uvod, dispozitiv (izreku), obrazloženje, uputstvo o pravnom sredstvu, potpis ovlašćenog službenog lica i pečat organa ili drugi vid potvrde o autentičnosti.
Obavezni dijelovi i sadržaj ne odnose se na rješenja koja se, zbog hitnih mjera i posebnih okolnosti, donose u usmenom obliku. Međutim, ukoliko stranka u roku od 60 dana od dana donošenja usmenog rješenja zahtijeva da joj organ izradi i dostavi pismeno rješenje, dužan je da to učini u roku od osam dana od dana postavljanja zahtjeva.
Član 195
Uvod rešenja sadrži: naziv organa koji donosi rešenje, propis o nadležnosti tog organa, ime stranke i njenog zakonskog zastupnika, predstavnika ili punomoćnika ako ga ima i kratko označenje predmeta postupka.
Ako je rešenje doneseno uz saglasnost, potvrdu, odobrenje ili po pribavljenom mišljenju drugog organa, to se treba navesti u uvodu. Ako je upravnu stvar rešio kolegijalni organ, u uvodu se označava dan sednice na kojoj je upravna stvar rešena.
Član 196
Dispozitivom se rešava o predmetu postupka u celini i o svim zahtevima stranaka o kojima u toku postupka nije rešeno.
Dispozitiv mora biti kratak i određen, a kad je potrebno može se podeliti i na više tačaka.
Dispozitivom se može rešiti i o troškovima postupka ako ih je bilo, određujući njihov iznos, ko ih je dužan platiti, kome i u kom roku. Ako se u dispozitivu ne rešava o troškovima, navešće se da će se o tome doneti poseban zaključak.
Ako se rešenjem nalaže izvršenje kakve radnje, u dispozitivu će se odrediti rok u kome se ta radnja ima izvršiti.
Kad je propisano da žalba ne odlaže izvršenje rešenja, to mora biti navedeno u dispozitivu.
Rješenje obavezno mora da sadrži dispozitiv, tj. kratku i jasnu odluku (meritum) o upravnoj stvari povodom koje je pokrenut i vođen upravni postupak. Dispozitivom se priznaje pravo, odnosno odbija priznavanje prava koje je stranka svojim zahtjevom tražila, na primjer pravo na izgradnju objekta, ili joj se po službenoj dužnosti određuje obaveza, na primjer plaćanje poreza. Dispozitiv mora da bude konzistentan, da nije u suprotnosti sa obrazloženjem, da ne izaziva nedoumice i da ne dovodi do različitih tumačenja.
Rok, uslov ili nalog. Kada za to postoji potreba, dispozitiv može biti podijeljen u više tačaka, u kojima su naznačeni tzv. dodaci upravnom aktu, kao šti su rok, uslov ili nalog. Uslov je buduća neizvjesna okolnost od čijeg nastupanja zavisi pravno dejstvo nekog akta. U zavisnosti od toga da li pravno dejstvo akta odlažu ili raskidaju, uslovi se dijele na odložne i na raskidne. Odložni, suspenzivni, uslov kao dodatak upravnom aktu odlaže nastupanje pravnog dejstva upravnog akta do njegovog ispunjenja.
Raskidni, rezolutivni, uslov kao dodatak upravnom aktu ima suprotno dejstvo od odložnog uslova, u smislu da njegovim ispunjenjem prestaje dejstvo upravnog akta. Rok je posebna vrsta uslova čije je nastupanje uvijek izvjesno. U zavisnosti od toga da li pravno dejstvo akta odlaže ili raskida, rokovi se takođe dijele na odložne i na raskidne. Odložni, suspenzivni, rok kao dodatak upravnom aktu odlaže nastupanje pravnog dejstva upravnog akta do njegovog isteka. Raskidni, rezolutivni, rok kao dodatak upravnom aktu ima suprotno dejstvo od odložnog uslova, u smislu da njegovim istekom prestaje dejstvo upravnog akta.
Nalog, modus, jeste vid nametanja obaveze nekom licu da nešto učini ili da se uzdrži od činjenja. Nalog u upravnom aktu u stvari predstavlja poseban oblik naređujućeg rješenja, samo što nije izdato u posebnoj formi, već je pripojeno postojećem upravnom aktu. U posebnu tačku dispozitiva obavezno će biti navedeno da žalba nema odložno dejstvo, ukoliko je to slučaj. U posebnoj tački dispozitiva navodi se i odluka o troškovima postupka.
Pravilo je da se u upravnom postupku upravna stvar rješava u cjelosti, in toto, i da se to konstatuje u dispozitivu. Međutim, u slučajevima u kojima se zahtjev stranke ne usvaja u cjelosti, već djelimično, u dispozitivu se konstatuje da je zahtjev djelimično usvojen, in parte, što će biti navod u posebnoj tački dispozitiva. U ovoj situaciji radi se o donošenju djelimičnog rješenja, odnosno dopunskog rješenja.
Član 197
U jednostavnim upravnim stvarima u kojima učestvuju samo jedna stranka, kao i o jednostavnim upravnim stvarima u kojima u postupku učestvuju dve ili više stranaka ali ni jedna ne prigovara postavljenom zahtevu, a zahtev se usvaja, obrazloženje rešenja može sadržavati samo kratko izlaganje zahtjeva stranke i pozivanje na propise na osnovu kojih je upravna stvar rešena. U takvim stvarima rešenje se može izdati i na propisanom obrascu.
U ostalim upravnim stvarima obrazloženje rešenja sadrži: kratko izlaganje zahteva stranaka, utvrđeno činjenično stanje, prema potrebi i razloge koji su bili odlučujući pri oceni dokaza, razloge zbog kojih nije uvažen koji od zahteva stranaka, propise i razloge koji s obzirom na utvrđeno činjenično stanje upućuju na odluku koja je data u dispozitivu. Ako žalba ne odlaže izvršenje rešenja, obrazloženje sadrži pozivanje na propis koji to određuje. U obrazloženju rešenja moraju biti obrazloženi i oni zaključci protiv kojih nije dopuštena posebna žalba.
Kad je organ zakonom ili drugim propisom ovlašćen da rešava upravnu stvar po slobodnoj oceni, dužan je da u obrazloženju, pored razloga iz stava 2. ovog člana, navede taj propis i da izloži razloge kojima se pri donošenju rešenja rukovodio. Ti se razlozi ne moraju navesti kad je to u javnom interesu zakonom ili drugim propisom predviđeno.
Ako je zakonom ili drugim propisom predviđeno da se u rešenju donesenom po slobodnoj oceni ne moraju navesti razlozi kojima se organ rukovodio pri donošenju rešenja, u obrazloženju rešenja se navode podaci iz stava 2. ovog člana, propis kojim je organ ovlašćen da reši stvar po slobodnoj oceni i propis kojim je ovlašćen da ne mora navesti razloge kojima se pri donošenju rešenja rukovodio.
Obrazloženje (narativ) je obavezni dio rješenja koje mora da bude razumljivo. Zakon o opštem upravnom postupku Republike Srpske propisuje koje komponente obrazloženje mora da sadrži: a) kratko izlaganje zahtjeva stranke, b) utvrđeno činjenično stanje, c) dokaze na osnovu kojih je činjenično stanje utvrđeno, d) razloge koji su bili odlučni za ocjenu svakog dokaza ponaosob, e) navođenje relevantnih propisa koji su prilikom odlučivanja primjenjeni, f) navođenje razloga koji upućuju na odluku iz dispozitiva, g) navođenje razloga na osnovu kojih je uvažen, odnosno nije uvažen zahtjev ili neki od zahtjeva ili prijedloga stranke.
Odstupanje od ranijih rješenja. Obrazloženje sadrži i razloge zbog kojih je organ odstupio od rješenja koja je ranije donosio u istim ili sličnim upravnim stvarima, i predstavlja realizaciju načela predvidivosti, prema kojem kada postupa u upravnoj stvari, organ vodi računa i o ranijim odlukama donijetim u istim ili sličnim upravnim stvarima. Slobodna ocjena. Ako je odlučeno po slobodnoj ocjeni, obrazloženje sadrži i propis koji organa ovlašćuje na to, razloge kojima se rukovodio pri odlučivanju i u kojim granicama i s kojim ciljem je primijenio ovlašćenje da odlučuje po slobodnoj ocjeni. Žalba ne odlaže izvršenje. Ako žalba ne odlaže izvršenje, obrazloženje sadrži i pozivanje na zakon koji to predviđa.
Ranije odluke istog organa. Veoma je značajno to što je izričito propisano da, ukoliko je to slučaj, obrazloženje mora da sadrži razloge zbog kojih je organ odstupio od rješenja koja je ranije donosio u istim ili sličnim upravnim stvarima. Ukoliko je rješenje donijeto na osnovu slobodne ocjene, obrazloženje mora da sadrži i propis na osnovu kojeg je organ ovlašćen na to, zatim, razloge kojima se organ rukovodio pri odlučivanju i u kojim granicama i s kojim ciljem je primijenio ovlašćenje da odlučuje po slobodnoj ocjeni. Konačno, propisano je da ukoliko žalba ne odlaže izvršenje rješenja, obrazloženje mora da sadrži i pozivanje na zakon koji to previđa.
Usmeno rješenje. Po prirodi stvari, kod usmenih rješenja moguća su usmena obrazloženja. Međutim, ako je, na zahtjev stranke, podnijeto u roku od 60 dana od dana donošenja usmenog rješenja, organ mora da izradi i dostavi stranci pismeno rješenje u roku od osam dana od dana postavljanja zahtjeva.
Zabilješka na spisu. Odstupanje od pravila da rješenje mora da sadrži obrazloženje moguće je u situaciji kada se dispozitiv rješenja donosi u vidu zabilješke na spisu, ukoliko se u manje značajnim jednostranačkim upravnim stvarima usvaja zahtjev stranke, a ne dira u javni interes ili interes trećih lica i ako drukčije nije propisano.
Član 198
Uputstvom o pravnom sredstvu stranka se obaveštava da li protiv rešenja može izjaviti žalbu ili pokrenuti upravni spor ili drugi postupak pred sudom.
Kad se protiv rešenja može izjaviti žalba, u uputstvu se navodi kome se izjavljuje, a kome se, u kom roku i sa kolikom taksom predaje, kao i da se može izjaviti i na zapisnik.
Kad se protiv rešenja može pokrenuti upravni spor, u uputstvu se navodi kom se sudu tužba podnosi, u kom roku sa kolikom taksom, a kad se može pokrenuti drugi postupak pred sudom, navodi se sud kome se može obratiti i u kom roku.
Kad je u rešenju dato pogrešno uputstvo, stranka može postupiti po propisima ili po uputstvu. Stranka koja postupi po pogrešnom uputstvu, ne može zbog toga imati štetnih posledica.
Kad u rešenju nije dato nikakvo uputstvo ili je uputstvo nepotpuno, stranka može postupiti po propisima, a može u roku od osam dana tražiti od organa koji je rešenje doneo da dopuni rešenje. U tom slučaju rok za žalbu, odnosno tužbu teče od dana dostavljanja dopunjenog rešenja.
Kad je protiv rešenja moguće izjaviti žalbu, a stranka je pogrešno upućena da protiv tog rešenja nema mesta žalbi ili da se protiv njega može pokrenuti upravni spor, rok za žalbu teče od dana dostavljanja rešenja suda kojim je tužba odbačena kao nedopuštena, ako stranka nije već pre toga podnijela žalbu nadležnom organu.
Kad protiv rešenja nije moguće izjaviti žalbu, a stranka je pogrešno upućena da se protiv tog rešenja može žaliti, pa je izjavila žalbu i zbog toga propustila rok za pokretanje upravnog spora ovaj rok joj teče od dana dostavljanja rešenja kojim joj je žalba odbačena, ako stranka nije već pre toga pokrenula upravni spor.
Uputstvo o pravnom sredstvu, kao poseban sastavni deo rešenja, stavlja se posle obrazloženja.
Član 199
Rješenje potpisuje rukovodilac, odnosno starješina organa, ako posebnim propisom nije drugačije određeno ili službeno lice po njihovom ovlašćenju.
Rešenje koje je doneo kolegijalni organ potpisuje predsedavajući, ako drugim propisom nije drukčije određeno.
Kad je kolegijalni organ doneo rešenje strankama se izdaje overen prepis rešenja, a kad je upravnu stvar rešio zaključkom rešenje se izdaje u skladu sa tim zaključkom, i overen prepis takvog rešenja se izdaje strankama.
Član 200
Kad se radi o upravnoj stvari koja se tiče većeg broja određenih lica, može se za sva ta lica doneti jedno rešenje, ali ona moraju biti imenovana u dispozitivu, a u obrazloženju rešenja moraju biti navedeni razlozi koji se na svako od njih odnose. Ovakvo rešenje mora se dostaviti svakome od tih lica, osim u slučaju predviđenom u članu 78. ovog zakona.
Ako je reč o upravnoj stvari koja se tiče većeg broja lica koja organu nisu poznata, može se za sve njih doneti jedno rešenje ali ono mora sadržavati takve podatke da se iz njih može lako utvrditi na koja se lica rešenje odnosi (na primer, stanovnici ili vlasnici imanja u određenoj ulici i sl.).
Član 201
U stvarima manjeg značaja u kojima se udovoljava zahtevu stranke a ne dira u javni interes ili interes drugog lica, rešenje se može sastojati samo od dispozitiva u vidu zabeleške na spisu, ako su razlozi za takvo rešenje očigledni i ako drukčije nije propisano.
Rešenje iz stava 1. ovog člana, se po pravilu, saopštava stranci usmeno, a pismeno joj se izdaje ako ona to traži.
Takvo rešenje, po pravilu, ne sadrži obrazloženje, osim ako je ono po prirodi stvari potrebno i može se izdati na propisanom obrascu.
Član 202
Kad se radi o preduzimanju izuzetno hitnih mera radi obezbeđenja javnog mira i bezbednosti ili radi otklanjanja neposredne opasnosti po život i zdravlje ljudi ili imovinu, organ, odnosno ovlašćeno službeno lice organa, može doneti rešenje i usmeno.
Organ koji je doneo usmeno reešenje može narediti njegovo izvršenje bez odlaganja.
Na zahtev stranke, organ koji je doneo usmeno rešenje dužan je da ga izda stranci u pismenom obliku najkasnije u roku od osam dana od dana podnošenja zahteva. Taj zahtev se može podneti u roku od dva meseca od dana donošenja usmenog rešenja.
Kontaktirajte nas
Telefoni: 051/220-270
065-511-122
Zajednička advokatska kancelarija Topić
Advokati Ružica Topić i Srđan Štrkić
Braće Mažar i majke Marije 48
78 000 Banjaluka, RS, BiH
E-mail:
3. Delimično, dopunsko i privremeno rešenje
Član 203
Kad se u jednoj upravnoj stvari rešava u više tačaka a samo su neke od njih sazrele za rešavanje, i kad se pokaže celishodnim da se o tim tačkama reši posebnim rešenjem, organ može doneti rešenje samo o tim tačkama (delimično rešenje).
Delimično rešenje smatra se u pogledu pravnih sredstava i izvršenja kao samostalno rešenje.
Rješenje je upravni akt kojim se odlučuje o upravnoj stvari. Pravilo je da se rješenjem odlučuje o predmetu postupka u cjelini, in toto. Međutim, moguće je da se, prije svega iz praktičnih razloga, jednim rješenjem ne odluči o svim pitanjima postupka, već samo o pojedinim pitanjima, in parte. Rješavanje o pojedinim pitanjima u formalnom smislu, moguće je donošenjem tzv. djelimičnog odnosno dopunskog rješenja.
Član 204
Ako organ nije rešenjem odlučio o svim pitanjima koja su bila predmet postupka, on može po predlogu stranke ili po službenoj dužnosti doneti posebno rešenje o pitanjima koja već donesenim rešenjem nisu obuhvaćena (dopunsko rešenje). Ako predlog stranke za donošenje dopunskog rešenja bude odbijen, protiv zaključka o tome dopuštena je posebna žalba.
Ako je predmet već raspravljen dopunsko rešenje se može doneti bez ponovnog sprovođenja ispitnog postupka.
Dopunsko rešenje smatra se u pogledu pravnih sredstava i izvršenja samostalnim rešenjem.
Djelimično rješenje donosi se u situacijama kada se u upravnom postupku rješava o više pitanja, a samo su neka od njih sazrela za rješavanje. To će biti slučaj kada organ ocijeni da utvrđeno činjenično stanje dopuštai procijeni da je svrsishodno da se o njima riješi posebno na osnovu tzv. djelimičnog rješenja. Djelimično rješenje se može donijeti pod kumulativnim uslovima: a) da se radi o djeljivoj upravnoj stvari, u kojoj se odlučuje o više pitanja; b) da su samo neka od tih pitanja sazrela za rješavanje, pa se o njima može odlučivati; c) da organ procijeni da ima osnova da se tako odlučuje, na primjer u interesu je stranke. U pogledu pravnih sredstava i izvršenja, djelimično rješenje se smatra kao samostalno rješenje. O pitanjima koja nisu njime rješena djelimičnim rješenjem, postupak se nastavlja i donosi se rješenje kojim se rješavaju neriješena pitanja.
Dopunsko rješenje se donosi onda kada organ u svom ranijem rješenju nije odlučio o svim pitanjima predmetnog postupka. Takvo rješenje se donosi po službenoj dužnosti ili po zahtjevu stranke, i to kao posebno rješenje o pitanjima koja prethodno nisu riješena djelimičnim rješenjem. Dopunsko rješenje se kao djelimično rješenje smatra samostalnim rješenjem.
Član 205
Ako je prema okolnostima slučaja neophodno pre okončanja postupka doneti rešenje kojim se privremeno uređuju sporna pitanja ili odnosi, takvo se rešenje donosi na osnovu podataka koji postoje u času njegovog donošenja. U takvom rešenju mora biti izričito naznačeno da je privremeno.
Donošenje privremenog rješenja po predlogu stranke organ može usloviti davanjem obezbeđenja za štetu koja bi mogla usled izvršenja tog rešenja nastati za protivnu stranku u slučaju da osnovni zahtev stranke ne bude uvažen.
Rešenjem o glavnoj stvari koje se donosi posle okončanja postupka ukida se privremeno rešenje doneseno u toku postupka.
Privremeno rešenje smatra se u pogledu pravnih sredstava i izvršenja kao samostalno rešenje.
Privremeno rješenje se donosi kada okolnosti slučaja nalažu da je prije završetka upravnog postupka potrebno privremeno, na osnovu činjenica koje su poznate, urediti sporna pitanja, iako postupak koji prethodi donošenju rješenja nije dovršen i podaci za rješenje nisu pribavljeni, na primjer privremeno rješenje o iznosu penzije. Zakon o opštem upravnom postupku Republike Srpske propisuje da rješenjem kojim se okončava postupak organ ukida privremeno rješenje, što spada u poseban slučaj ukidanja rješenja od inače propisanih situacija.
Samostalno rješenje. Po svom dejstvu, djelimično, dopunsko i privremeno rješenje imaju obilježja samostalnog rješenja u pogledu pravnih sredstava i izvršenja, to znači da se djelimično, dopunsko i privremeno rješenje mogu pobijati svim redovnim i vanrednim pravnim sredstvima u upravnom postupku, kao i u upravnom sporu, odnosno da se u odnosu na njih neposredno primjenjuju pravila o upravnom izvršenju.
Kontaktirajte nas
Telefoni: 051/220-270
065-511-122
Zajednička advokatska kancelarija Topić
Advokati Ružica Topić i Srđan Štrkić
Braće Mažar i majke Marije 48
78 000 Banjaluka, RS, BiH
E-mail:
4. Rok za izdavanje rješenja u upravnom postupku
Član 206
Kad se postupak pokreće povodom zahteva stranke, odnosno po službenoj dužnosti ako je to u interesu stranke, a pre donošenja rešenja nije potrebno sprovoditi poseban ispitni postupak, niti postoje drugi razlozi zbog kojih se ne može doneti rešenje bez odlaganja (rešavanje prethodnog pitanja i dr.), organ je dužan doneti rešenje i dostaviti ga stranci najkasnije u roku od 30 dana računajući od dana predaje urednog zahteva, odnosno od dana pokretanja postupka po službenoj dužnosti, ako posebnim propisom nije određen drugi rok. U ostalim slučajevima kad se postupak pokreće povodom zahteva stranke, odnosno po službenoj dužnosti ako je to u interesu stranke, organ je dužan doneti rešenje i dostaviti ga stranci najkasnije u roku od 60 dana, ako posebnim propisom nije određen kraći rok.
Ako organ protiv čijeg je rešenja dopuštena žalba ne donese rešenje i ne dostavi ga stranci u propisanom roku stranka ima pravo žalbe, kao da je njen zahtev odbijen.
Kod izdavanja rješenja postoje dvije posebne radnje, odnosno donošenje rješenja, s jedne, i obavještavanje stranke o donijetom rješenju, s druge strane, koje se moraju sprovesti u okviru roka za izdavanje rješenja. Propisani rokovi za izdavanje rješenja odnose se samo na rješenja koja se donose u interesu stranke, a ne i na rokove za rješenja koja se izdaju po službenoj dužnosti. Protiv izdatog rješenja stranka ima pravo na žalbu.
Izdavanje rješenja uključuje obavještavanje stranke o donijetom rješenju, odnosno radnju kojom organ na pogodan način izvještava stranku i drugog učesnika o postupanju u upravnoj stvari. Dostavljanjem, kao vidom obavještavanja, stranci donijeto rješenje počinje da proizvodi pravne posljedice. Rok kod neposrednog odlučivanja, do 30 dana. Ukoliko je upravni postupak pokrenut po zahtjevu stranke ili po službenoj dužnosti a u interesu stranke, i u kojem se o upravnoj stvari odlučuje u tzv. skraćenom postupku, odnosno u postupku neposrednog odlučivanja jer nije potrebno sprovoditi poseban ispitni postupak, rok za izdavanje rješenja, donošenje i obavještavanje stranke o donijetom rješenju, iznosi najviše 30 dana od dana pokretanja postupka.
Rok ako nije neposredno odlučivanje, do 60 dana. Ukoliko je upravni postupak pokrenut po zahtjevu stranke ili po službenoj dužnosti a u interesu stranke, i u kojem se o upravnoj stvari ne odlučuje u tzv. skraćenom postupku, odnosno u postupku neposrednog odlučivanja jer je potrebno sprovoditi poseban ispitni postupak, rok za izdavanje rješenja iznosi najviše 60 dana od dana pokretanja postupka.
Postupak drugostepenog organa kada rješenje nije izdato. Ukoliko nadležni organ ne izda rješenje u propisanim rokovima nastaje situacija "ćutanja uprave". Ukoliko prvostepeni organ nije izdao rješenje u zakonom određenom roku, drugostepeni organ će zahtijevati da mu prvostepeni organ saopšti zašto blagovremeno nije izdao rješenje. Ukoliko drugostepeni organ nađe da prvostepeni organ nije izdao rješenje u zakonom propisanom roku iz opravdanog razloga, on produžava rok za izdavanje rješenja za onoliko koliko je trajao opravdani razlog, a najduže za 30. dana.
5. Ispravljanje grešaka u rješenju u upravnom postupku
Član 207
Organ koji je doneo rešenje, odnosno službeno lice koje je potpisalo rešenje može u svako vreme da ispravi grešku u imenima ili brojevima, pisanju ili računanju, kao i druge očigledne netačnosti u rešenju ili njegovim overenim prepisima po službenoj dužnosti ili na zahtjev stranke. Ispravka greške proizvodi pravno dejstvo od dana od koga proizvodi pravno dejstvo rešenje koje se ispravlja.
O ispravci se donosi zaključak. Beleška o ispravci upisuje se u izvornik rešenja, a ako je to moguće, i u sve overene prepise dostavljene strankama. Belešku potpisuje službeno lice koje je potpisalo zaključak o ispravci.
Protiv zaključka kojim se već doneseno rešenje ispravlja, ili kojim se odbija predlog za ispravljanje, dopuštena je posebna žalba.
Pri sastavljanju ili prepisivanju rješenja može doći do grešaka u samom pisanju, odnosno prekucavanju teksta. Radi se o greškama koje nisu vezane za samu izjavu volje donosioca akta, već za izražavanje odnosno prenošenje te volje odgovarajućim simbolima, slovima, brojevima i slično. Kod grešaka u rješenju riječ je o tzv. tehničkim greškama koje nisu pravne greške, tj. nije riječ o povredama pravnih normi kao što je povreda zakonitosti ili nepravilnost u odlučivanju po slobodnoj ocjeni. Tehnička greška ne može biti razlog za poništaj rješenja u žalbenom ili u upravno-sudskom postupku. Greške u rješenju mogu se ukloniti čim se uoče, bilo po zahtjevu stranke, bilo po službenoj dužnosti. Organ uvijek može da ispravi svoje rješenje ili ovjerene prepise i ukloni greške u imenima ili brojevima, pisanju ili računanju i druge očigledne netačnosti. Protiv rješenja o ispravci dozvoljena je žalba.
Neuredna rješenja ne sadrže greške, ali se po njima ne može postupati, bilo zbog neke tehničke okolnosti, na primjer slab otisak štampača, oštećen papir, nečitak elektronski otpravak, bilo zbog jezičkih nejasnoća. Pošto ne sadrži grešku, kod neurednih rješenja ne može doći do ispravke greške. Neiredna rješenja se dovode u red, na primjer nov otisak, ali tako da se ne vrši sadržinska intervencija u tekstu, na primjer dodavanje ili brisanje teksta. Međutim, rješenje koje je nerazumljivo u smislu da je napisano na logički protivrječan i jezički nerazgovjetan način ne može se ispravljati jer sadrži posebno naveden razlog za poništavanje ovakvog rješenja: dispozitiv i obrazloženje rješenja moraju biti jasni i razumljivi.
Glava XIII
Zaključak u upravnom postupku
Član 208
Zaključkom se odlučuje o pitanjima koja se tiču postupka.
Zaključkom se odlučuje i o onim pitanjima koja se kao sporedna pojave u vezi sa sprovođenjem postupka, a koja se ne rešavaju rešenjem.
Član 209
Zaključak donosi službeno lice koje obavlja onu radnju postupka pri kojoj se pojavilo pitanje koje je predmet zaključaka, ako ovim zakonom ili drugim propisima nije drukčije određeno.
Ako se zaključkom nalaže izvršenje neke radnje, odrediće se i rok u kome se ta radnja treba izvršiti.
Zaključak se saopštava prisutnim licima usmeno, a pismeno se izdaje na zahtev lica koje može protiv zaključka izjaviti posebnu žalbu, ili kad se može odmah tražiti izvršenje zaključka.
Član 210
Protiv zaključka se može izjaviti posebna žalba samo kad je to zakonom izričito predviđeno. Takav zaključak mora biti obrazložen i sadržavati i uputstvo o žalbi.
Žalba se izjavljuje u istom roku, na isti način i istom organu kao i žalba protiv rešenja.
Zaključke protiv kojih nije dopuštena posebna žalba mogu nezadovoljna lica pobijati žalbom protiv rešenja, osim ako je žalba protiv zaključka ovim zakonom isključena.
Žalba ne odlaže izvršenje zaključka osim ako je zakonom ili samim zaključkom drukčije određeno.
Podjela upravnih akata
S obzirom na pojedine kriterijume koji se uzimaju kao osnov pri vršenju klasifikacije upravnih akata, mogućno je izvršiti podjelu upravnih akata na više vrsta. S obzirom na činjenicu da li se upravni akti odnose na određena ili na neodređena lica, oni se dijele na individualne i generalne upravne akte. Pod individualnim upravnim aktima podrazumijevaju se uglavnom rješenja donijeta u upravnom postupku.
Generalni upravni akti odnose se na konkretan slučaj, ali na lica koja nisu poimenično označena; iako se u ovom aktu ne označavaju poimenično lica na koja se akt odnosi ipak se iz takvog akta može lako utvrditi na koja se konkretna lica on odnosi, po čemu se takav akt razlikuje od akta opšteg karaktera. Akt opšteg karaktera predstavlja apstraktnu normu koja se odnosi na određen broj slučajeva i neodređen broj lica, dok su generalni upravni akt odnosi na jedan određen slučaj i na lica koja nisu izrično označena u tom aktu, ali se ta lica mogu lako utvrditi.
S obzirom na činjenicu da li se upravnim aktom stvara, mijenja odnosno ukida ili samo utvrđuje upravnopravni odnos, individualni upravni akti se dijele na konstitutivne i deklarativne akte. Konstitutivni upravni akti su oni kojima se stvaraju, ukidaju ili mijenjaju pravni odnosi. Ovim aktom se rješava bilo o kakvom pravu određenog pojedinca ili pravnog lica, bilo o kakvoj njihovoj obavezi. Konstitutivni upravni akti imaju, po pravilu, dejstvo ex nunc, tj. oni po pravilu važe od momenta njihovog donošenja, i kao takvi djeluju samo ubuduće.
Kontaktirajte nas
Telefoni: 051/220-270
065-511-122
Zajednička advokatska kancelarija Topić
Advokati Ružica Topić i Srđan Štrkić
Braće Mažar i majke Marije 48
78 000 Banjaluka, RS, BiH
E-mail:
Deklarativni upravni akt
Deklarativni akt je akt kojim se, za razliku od konstitutivnog akta, ne stvaraju nikakvi novi pravni odnosi, odnosno pravna ovlašćenja i obaveze, već se samo izjavljuje, deklariše, da takvi odnosi, ovlašćenja i obaveze postoje prije i nezavisno od njega. Tako se, na primjer, sudskom presudom može utvrditi da između dva subjekta postoji brak koji je ranije sklopljen, ili da je sklopljen ugovor, itd.
Deklarativni akt je akt kojim se, za razliku od konstitutivnog akta, ne stvaraju nikakvi novi pravni odnosi, odnosno pravna ovlašćenja i obaveze, već se samo izjavljuje, deklariše, da takvi odnosi, ovlašćenja i obaveze postoje prije i nezavisno od njega. Tako se, na primjer, sudskom presudom može utvrditi da između dva subjekta postoji brak koji je ranije sklopljen, ili da je sklopljen ugovor, itd.
U izvjesnim slučajevima nije jasno da li je u pitanju deklarativni ili konstitutivni akt, a ima i mješovitih akata. Zato se u nauci i vode diskusije kojoj vrsti odnosan akt pripada. Za pravo je međutim, važno znati da li je odnosan akt deklarativan ili konstitutivan zato što deklarativan akt ima drugačije pravne posljedice od konstitutivnog. Ako je akt deklarativan, on samo utvrđuje postojanje nekog pravnog odnosa ili činjenice, ne mijenjajući ništa u njima. Prema tome, dotičan pravni odnos postoji već od onog trenutka koji koji je utvrđen deklarativnim aktom, a ne tek od trenutka donošenja ovog akta, i zato i proizvodi sve odgovarajuće pravne posljedice od tog trenutka i prije donošenja deklarativnog akta.
Razumije se da ovo može imati i izvjesne nezgodne posljedice za pojedine subjekte, na osnovu de facto stanja stvorenog sumnjom o postojanju dotičnog odnosa ili i potpunim neznanjem da on postoji. Stoga se u izvjesnim slučajevima može i ograničiti primjena načela da deklarativni akt ne mijenja ništa u postojećim odnosima, odnosno da sve pravne posljedice nastupaju nezavisno od njega, na osnovu ranijeg stanja stvari.
Deklarativni upravni akt je akt kojim se konstatuje - utvrđuje - da su u konkretnom slučaju ispunjeni zakonski uslovi i da s obzirom na utvrđeno činjenično stanje stoga mora da nastupi određena pravna situacija. Ovim aktom se samo utvrđuje, ali ne i stvara pravni odnos i pravna situacija. U ovu vrstu akata spadaju na primjer, rješenje o prestanku službe vojnih lica po sili zakona, rješenje o razrezivanju poreza kod kojih je zakon striktno utvrdio poreske stope, rješenja u ranijem službeničkom sistemu o dodjeljivanju periodske povišice, itd.
Deklarativni upravni akti imaju, po pravilu, dejstvo ex tunc, tj. oni, po pravilu, važe unatrag, od momenta kad su se stekle okolnosti koje su bile od uticaja na stvaranje pravnog odnosa. Ovo pravno dejstvo proističe iz pravne prirode deklarativnih upravnih akata jer oni imaju za cilj da konstatuju da u skladu sa utvrđenim činjenicama jedno pravo ili obaveza po zakonu postoji.
Pozitivni i negativni upravni akti
S obzirom na činjenicu da li je individualni upravni akt proizveo kakvu promjenu u pravnim odnosima ili ne, individualni upravni akti se mogu podijeliti na pozitivne i negativne. Pozitivni su oni upravni akti koji proizvode neku promjenu u postojećim pravnim odnosima. Smatraju se pozitivnim upravnim aktima ne samo akti kojima se stvaraju novi odnosi ili mijenjaju postojeći, već i oni akti kojima se ukidaju i nište postojeći pravni odnosi.
Negativni su oni upravni akti u kojima je sadržana izjava volje nadležnog organa u tom smislu da se odbije stvaranje ma kakve promjene u postojećim pravnim odnosima. Negativni akti se najčešće donose povodom zahtjeva stranke. Negativnim aktima se, po pravilu odbija zahtjev stranke za priznanje kakvog prava ili oravnog interesa. Oni ne mogu da steknu pravnosnažnost.
Pravno vezani upravni akti i akti donijeti na osnovu slobodne procjene
S obzirom na stepen vezanosti organa pri donošenju upravnog akta, vrši se razlika između pravno vezanih akata i akata koji se donose na osnovu slobodne ocjene. Kod pravno vezanih upravnih akata, pravni propis na imperativan način određuje kakvu radnju organ mora preduzeti odnosno kakvo rješenje mora donijeti, ako su ispunjeni uslovi predviđeni pravnim propisom. Organ nema ovlašćenje da bira između više alternativa; njegovo ponašanje je unaprijed određeno pravnim propisom i konkretnim činjeničnim stanjem. Pravno vezani upravni akti moraju imati onu sadržinu koja je predviđena pravnim propisom.
Kontaktirajte nas
Telefoni: 051/220-270
065-511-122
Zajednička advokatska kancelarija Topić
Advokati Ružica Topić i Srđan Štrkić
Braće Mažar i majke Marije 48
78 000 Banjaluka, RS, BiH
E-mail:
Upravni akti koje donosi jedan organ i upravni akti koje donose dva ili više organa u saradnji
S obzirom na broj organa koji učestvuju u donošenju upravnog akta, mogu se razlikovati upravni akti koje donosi jedan organ i upravni akti koje donose dva ili više organa u saradnji.
Najčešći je slučaj da upravni akt donosi jedan organ, individualni ili kolektivni. Upravni akt koji se donese saradnjom dva ili više organa nazivaju se složeni upravni akti. Može se razlikovati više oblika složenih upravnih akata i to a) upravni akti koje donose dva ili više organa, s tim što se ovi organi sporazumijevaju među sobom o tome koji će od njih izdati upravni akt; b) upravni akt koje donosi jedan organ uz prethodnu ili naknadnu saglasnost drugog organa; c) upravni akti koje donosi jedan organ uz potvrdu ili odobrenje drugog organa; d) upravni akti koje jedan organ donosi po pribavljenom mišljenju drugog organa.
Upravni akti s obzirom od koga potiče inicijativa za donošenjem
S obzirom na to od koga potiče inicijativa za donošenjem upravnog akta, mogu se razlikovati upravni akti koji se donose po službenoj dužnosti i upravni akti koji se donose po zahtjevu, prijedlogu, odnosno pristanku stranke. Pod upravnim aktima koji se donose po službenoj dužnosti podrazumijevaju se akti koje državni organi i zajednice u vršenju javnih ovlašćenja donose po svojoj inicijativi.
Pod upravnim aktima koji se donose po zahtjevu, prijedlogu, odnosno pristanku stranke podrazumijevaju se akti za čije je donošenje predviđeno kao bitan uslov postojanje zahtjeva, prijedloga, odnosno pristanka stranke. U takve akte spadaju rješenja o dobijanju državljanstva putem prirođenja, rješenja kojima se dodjeljuje dozvola i odobrenje itd.
Nezakoniti upravni akti
Dosljedno načelu zakonitosti kao jednom od osnovnih načela rada uprave, upravni akti moraju biti zakoniti, što znači da u njima mora biti pravilno primijenjen materijalni zakon, kao i da moraju biti donijeti po zakonom predviđenom postupku. Nezakoniti su oni upravni akti kojima je povrijeđen bilo materijalni bilo formalni (procesni) zakon ili drugi na zakonu zasnovan pravni propis.
Može se razlikovati pet vrsta osnova nezakonitosti:
-
Nenadležnost - S obzirom na dva osnovna elementa djelovanja pojedinog organa, krug poslova i teritoriju, razlikuje se stvarna i mjesna nadležnost. Kod organa čija se djelatnost proteže na područje čitave države važna je samo stvarna nadležnost, dok kod drugih organa dolazi u obzir i mjesna nadležnost.
-
Formalna i procesna greška - To je formalna greška samog akta i greška u proceduri na osnovu kojih je donesen sam akt ili sprovedeno njegovo izvršenje. Pri tom je naročito potrebno praviti razliku između bitnih i nebitnih grešaka. Nebitna je greška koja očigledno ne utiče na sadržinu akta. Kad bi se i takva greška uzela u obzir zapalo bi se u preveliki formalizam, a i sadržinski ispravan akt postao bi nezakonit zbog neke sitne, beznačajne formalne greške.
-
Greška u činjeničnom stanju - Ta greška može biti trojaka: a) da u aktu u kome je zbog obaveze obrazloženja trebalo navesti činjenično stanje, to nije uopšte učinjeno; b) da navedeno činjenično stanje ne pokriva ono što zakon, pravni propis, traži za konkretan slučaj, ili da je iz utvrđenih činjenica izveden pogrešan zaključak o čitavom činjeničnom stanju; i c) da su činjenice pogrešno ili nepotpuno utvrđene, odnosno, netačno prikazane, ili da ono što se navodi kao činjenično stanje ne odgovoara faktičnom stanju stvari.
-
Povreda materijalne sadržine zakona, pravnog propisa - Tu je akt po svojoj sadržini nezakonit. Povreda zakona može biti u tome: a) da donosilac akta uopšte ne uzme u obzir određeni propis koji je trebalo primijeniti, iz neznanja ili namjerno, ili primijeni, izmisli, propis koji se uopšte ne bi smio primijeniti; i b) da uzme u obzir ispravan propis, ali da ga pogrešno protumači.
-
Zloupotreba vlasti, ovlašćenja - To je nazakonitost u cilju ili svrsi. Neki je pravni propis tek onda pravilno primijenjen ako primjena odgovara njegovoj svrsi ili cilju. Sva ovlašćenja organa usko su vezana sa ciljem ili svrhom određenog pravnog propisa, i organ koji pri tom ide za drugim ciljem ili svrhom zloupotrebljava svoju vlast i upada u nezakonitost. Tu postoji principijelna razlika u ponašanju pojedinca i javnog organa. Pojedinac može ići za kojom bilo svrhom, posebno za svojom ličnom, sve dok se kreće u okviru zakona; javni organ smije ići samo za javnim interesom, odnosno za onim ciljem koji mu određuje propis koji primjenjuje.
Nezakoniti upravni akti su rušljivi ili ništavi. Ako je povreda prava manjeg stepena, ako nije teže prirode, takvi su upravni akti rušljivi ili oborivi. Lica na koja se takvi akti odnose mogu protiv istih u određenom roku upotrijebiti određena pravna sredstva. Inače, takvi akti postaju izvršni i pravosnažni. Rušljivi i oborivi upravni akti mogu se poništiti ili ukinuti korišćenjem određenih pravnih sredstava. Poništavanjem i oglašavanjem rješenja ništavim poništavaju se i pravne posljedice koje je takvo rješenje proizvelo. Ukidanjem se ne poništavaju pravne posljedice, ali se onemogućava dalje proizvođene posljedica ukinutog rješenja. Ako je povreda prava teška, takvi akti se mogu u svako doba oglasiti ništavim, što znači da oni nikad ne stiču pravosnažnost. Rušljiv pravni akt proizvodi dejstvo sve dok odlukom nadležnog organa ne bude stavljen van snage. Ništav pravni akt ne proizvodi nikakvo dejstvo, tj. njegovo poništenje djeluje ex tunc.